Hisoblash texnikasining rivojlanib borishi bilan hisoblash tizimlarining ba’zi elementlarining qiymati o’zgarib bordi. Mos ravishda eng qimmatli elementlardan (Hardware, Software, User) foydalanish samaradorligi oshdi.
XX-asrning 50-60-yy. Mashina resurslari (mashina vaqti)ni tejash.
Birinchi (til) translyatorlari. Paketli qayta ishlash: dasturlar perfokartaga bitta paket sifatida yig’ilgan va kompyuter ushbu paketdagi barcha dasturlarni inson ishtirokisiz bajargan.
Mavjud dasturlarni yagona axborot tizimiga birlashtirish (tizim integratsiyasi). Paketli dasturlarni o’rganish uchun faqatgina kompyuter haqida bilimlar yetarli emas edi, ushbu paket dasturlar mo’ljallangan predmet haqida ham bilimlar talab qilingan. Professional bilimlarni shakllantirish (rasmiylashtirish) – bilimlar injinerligi (knowledge engineering); ekspert tizimlar, sun’iy intellekt.