Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi



Download 11,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet67/129
Sana31.12.2021
Hajmi11,92 Mb.
#277163
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   129
Bog'liq
musiqa tarixi maruza matni (1)

Mavzu № -25 ASAR TAHLILI 
Sonata  bu  yirik  shakldagi  asar  bo’lib,  yirik  shaqidagi  asarlarga:  sonata,  variasiya 
va rondolar kiradi. L. Betxovenning 25-sonatasi ham shular jumlasidandir. Bu sonata 3/4 
oddiy o’lchovda  yozilgan. Kuyning sur’ati (Presto alla tedeska) Tez va  engil. Tonnaligi 
sol’ major  ya’ni G-dur da  yozilgan. Sol’ majorda 1ta fadiyez (fa #) bor. Bu diyez kalit 
oldida  qo’yiladi.  Diyez  bu  alterasiya  belgilardan  biri.  L.  Betxovenning  25-sonatasida 
altersiya belgilaridan diyez, bemol’ va bekarlar mavjud. Alterasiya  belgilariga diyez(#), 
bemol’(b),  dubldiyez(x),  dublbemol(bb)  va  bekar  kiradi.  Diyezning  vazifasi  tovushni 
yarim  ton  ko’tarish.  Bemolning  vazifasi  tovushni  yarim  ton  tushurish.  Dubldiyezning 
vazifasi  tovushni  bir  ton  kotarish.  Dublbekarning  vazifasi  tovushni  bir  ton  tushurish. 
Bekarning vazifasi esa kotarilgan yoki tushurilgan tovushni o’z holiga qaytaradi.   
Bundan tashqari aksentlardan: stokkato, non ligato, ligato, bezaklardan esa trel va 
farshlaglardan  foydalangan.  Kuyni  bezashda  juda  katta  yordam  beradigan  dinamik 
belgilar  ham  bor.  Dinamik  belgilarga  Forte  (f),  Piano  (p),  Fortissimo  (ff),  Pianissimo 
(pp),  cresc.,  dimin.  lar  kiradi.  Bularning  vazifalari:  Forte  (f)  -kuchli  chalish,  Piano  (p)  -
kuchsiz chalish, Fortissimo (ff)-juda kuchli chalish, Pianissimo (pp)-juda kuchsiz chalish, 
cresc. ya’ni  asta-sekin tovushni kuchaytirish, dimin. ya’ni asta-sekin tovushni pasaytirish 
demakdir.  Bu  kuyda  dinamik  belgilardan  barchasini  uchratish  mumkin.  Sonata  o’zi 
Ekspozisiya, Rivojlov va Repriza (takrorlash)dan tashkil topadi. Oxiri koda ya’no xotima 
bilan tugaydi.  
Ekspozisiya-  sol’  majorda  ya’ni  tonika  (T)  da  forte  kuchli,  baland  ovozda 
boshlanadi.  Bosh  mavzu  o’ng  qo’lda  kuy,  chap  qo’l  esa  akkomponiment  sifatida  kuy 
yangraydi.  Keyin  bog’lovchi  mavzu  ga  o’tiladi.  Bu  mavzu  piano  ya’ni  past  ovozda 
chalinadi.  Bog’lovchi  mavzu  tugagach  yordamchi  mavzuga  o’tiladi.  Bu  mavzuda 
dinamik belgilardan: cresc. sf, p bezaklardan esa: trel va forshlaglarni uchratish mumkin. 
Oxirida  birinchi  vol’ta  yana  boshidan  takrorlash  keyin  esa  ikkinchi  vol’tada  rivojlov 
qismiga o’tiladi. 


107 
 
 
 
Rivojlov-mi  majorda (f) forte boshlanadi. Bu  qism bir qancha epizodlardan  tashkil 
topgan  bo’lib,  kichkina  tizimlardan  iborat.  Bu  yerda  bir  qancha  bemollar,  diyezlar  va 
bekarlar  uchraydi.  Dinamik  belgilardan  esa  piano  (p),  forte  (f),    cresc.  lar  uchraydi. 
Aksentlardan: stokkato, ligato va non ligatolar bor.   
Repriza-takrorlash  qismi  yana  sol’  major  tonalligiga  qaytadi.  Bu  yerda  ham 
ekspozisiyada uchragan barcha dinamik va altersiya belgilari uchraydi. Ikkinchi vol’tadan 
koda  ya’ni  xotimga  o’tadi.  Bu  yerda  chap  qo’l  ham  o’ng  qo’lda  farshlaglari  kuyni 
nihoyatda bezab oxiri sol major ya’ni tonikada tugaydi.  
 
 

Download 11,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish