113
3.Shubet ijodining g`oyaviy mazmuni
Frants Shubert mashhur Avstriya kompozitori 1797-yil Vena yaqinidagi Lixtental
qishlog`ida tug`ilgan. Uning otasi va katta akasi o`rta maktabda o`qituvchi bo`lidb ishjlar
edi. oilada onasi ashulani yaxshi ko`rardi, kechalari ular kontsert uyushtirib otasi
veolanchelda akalari har-xil cholg`ularda o`ynardilar. Ularni musiqaga bo`ldgan
qiziqishlari yosh Frantsga ham o`tdi. Kichkina Frants Shubert ashulani yaxshi ko`rardi
skripka va klavisin chalardi. 11 yoshida otasi Cherjkov musiqa maktabiga olib boradi.
1818-yildan boshlab o`sha yerda fortepiano asarlari bir qancha qo`shiqlar va № 1
simfoniya yozadi, lekin o`qishni tamomlamay tashlaydi. Otasini xoxishiga ko`ra u bir
necha yil o`qituvchilik qiladi, lekin uni musiqaga bo`lgan qiziqishi ortib boradi. Otasi esa
uning bu soxada ijod qilishini xoxlamaydi va moddiy yordamsiz qoldiradi. U besh yil
mobaynida o`ziga o`xshagan kompazitr do`stlari bilan ularnikida yashab kun kechiradi
Konvintdagi do`stlari Shpaun va Shtadlar ko`p yordam beradi. Bu paytda u to`rtta
simfoniya beshta opera 300 ga yaqin qo`shiq yozadi, ulardan “Urchuk oldidagi
margarita”, “O`rmon podshosi” qo`shiqlari alohida etiborga ega. Bu qo`shiqlarni uning
do`sti o`sha zamonda taniqli opera ashulachisi Mixayl Fogl ijro qilib bayon qilgan. Ular
shu tsillari Avstriya kontsert uyushtirganlar.
Shubert Venger grafi Estergaze qo`lida ishlaydi va shu mamlakatning xalq ijodi
bilan tanishadi. 1822-yil u otasi bilan yarashib uyiga qaytadi ko`p yillik og`ir kechgan
hayoti uning sog`lig’iga ta’sir o`tkazgan edi. Uning mashhuryettinchi simfoniyasi
“Go`zal tegirmonchi qiz” el orasida mashhur bo`ladi. 1822-27-yillar davomida Shubert
ko`p yosh san’atkorlar bilan do`stlashib birga ishlashga harakat qiladi ular turli ijodiy
yo`nalish egalari bo`lib bir-biriga kuchli ta’sir o`tkazar edilar. Shubert mashhur davlat
arboblari tamonidan ham turli kechalarga taklif qilingan, ba’zi kechalarni o`zidayoq
qo`shiq va musiqiy asar yaratgan. Masalan serenada do`stlari ichida obro`li kishilar ham
bor edi va ular kompozitrga asarlarini chop etishga va operalarining saxnalashtirishga
yordam beradilar Shubert oxirgi simfoniyasi ustida ishlagan paytida 25-yoshida edi. Shu
paytgacha u o`z qo`shiq va ashulalari bilan butun dunyoga mashhur bo`lib bo`lgan edi.
Frans Shuber 603-ta qo`shiq yozgan shular 174-hayotlik paytida chop etilgan. Mashhur
shoirlar Gyote va Geyni she’rlariga qo`shiqlar yozgan. Uning oxirgi asari qishki yo`l
nomli vokal toplami 1827-yilda yozilgan. Kompazitr ijodi gullagan paytida 31-yoshida
828-yilda Venada vafot etadi.
Shuberning
ijodi
bilan
romantizm
davri
boshlanadi. Uning asarlarida o`sha zamonlardagi oddiy
insonning ichki dunyosi, yangi o`ziga xos tavsif va his-
tuyg`ulari ifodalangan. Shubert Venada yashab ijod
etgan.
O`sha
paytlarda
bu
shahar
Yevropa
mamlakatlarining madaniy markazi sifatida taniladi. Bu
yerda turli xalqlar musiqasi, teatr va kontsert
uyushmalari juda keng rivojlangan edi. Asarlarning
asosiy mazmuni-insonning hayotiga qiziqish hayotni
musiqiy obraz orqali tuinish, lirik his tuyg`ular,
Shuberning hayotida shular mujassam bo`lib keyingi
avlod kompozitrlar musiqasiga juda zo`r ta’sir etgan,
uning asarlari dunyo miqiyosida tan olinib jahon
musiqasi durdonasi hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: