Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi

Orkestr guruhining tuzilganishi:  
 
SIMFONIK ORKESTR JOYLANISHI 
 
I- Bosh dirijyor, dirijyorlik taxti va dirijyorlik ‘ulti. 
II-  o’ng qanot skripkachilar guruhi; 
a). SKRIPKA:  3- va 16- pultgacha tashkil to’ishi mumkin.Har bir pultda ikkita ijrochi 
o’tirib birta pultdagi klavirni ijro etishadi. 
b). Skripka Al’t- 2 –ta pultdan iborat.(tenor ijrochiligiga xos) 
v). Violonchel- skripkaning kattasi bo’lib, (baritone basso). 2- ta pult 4- ta ijrochini tahqil 
etadi. 
g). Skripka Kontra- Bas, bittadan ‘ult tizimidan tashkil to’gan bo’lib, 2-ta ijrochidan 
iborat.  
III- chap qanot mizrobli ijrochilar guruhi; 
a). BALALAYKA;- ‘rima  4-ta ‘ultdan iborat bo’lib, 8-ta ijrochini tashkil etadi.  
b). al’t - bitta ‘ult.2- ta ijrochidan iborat. 
v). bas, bitta ‘ult 2- ta ijrochidan iborat. 
g) Balalayka Kontra- Bas; bittadan ikkita ‘ult va ikkita ijrochidan iborat. 
 
 
IV-   SIMBALISTLAR, QANON, ARFA; 
a). Ikkita alohida ‘ultlardan iborat ikkita arfa ijrochisi 
        1- Arfa Soprano 

---

169 
 
        2- Arfa Basso 
b). Qanon- 2- ta ‘ultdan iborat 4-ta ijrochi. 
 
                                      V- dirijyor oldi aerofon ijrochilari guruhi; 
       Har bitta ‘ult ikkita ijrochini tashkil topgan, masalan; 1-pult ikkita ijrochi, 2- pultda 
ham ikkita ijrochi. 
 a). pikkalo = 1-2, b). fleyta = 1-2, v). klarnet = 1-2, g).  truba = 1-2, d). vol’torna = 1-2, 
y). saksafon =1-2, o). trambon = 1-2, ‘). bas = 1-2, r). ingliz rajjogi =1-2, s).tuba = 1-2, 
k).  kontra tuba-bas =1-2. 
 
VI- urma zarbli cholg’ular guruhi: 
           a). Litavralar 1-2. (10- tagacha nog’orani tashkil etadi.) 2-ta ijrochidan iborat. 
           b). kichik baraban- 1-2. ikkita ijrochidan iborat. 
           v). udarnaya ustanovka, tarel’ka, orkestr tarel’kasi. –ikkita ijrochidan iborat. 
           g). brussok, kaston’yetto, buben, uchburchak, kongo, kalakala, qo’ng’iroqchalar –
ikkita ijrochidan iborat. 
             d). Ksilofon, vibrofon, marimbafon – 2- ta ijrochidan iborat. 
            ye). Zu-zu, Tim- Tam- bitta ijrochidan iborat.    
1-ilova