Oo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 

11.4. Ko‘mir ishlab chiqarish chiqindilaridan tayyorlangan  

noan’anaviy o‘g‘it 

«Ko„mir»  aksionerlik  jamiyati  katta  miqdordagi  ko„mir  chiqindilariga  ega. 

Ularning  tarkibida  organik  moddalar  va  kul  elementlarining  katta  zaxirasi  bor. 

Ko„mir  chiqindilarining  tarkibida  40%  ko„mir  moddalari,  60%  kaolin  moyi  bor. 

Ular  o„zida  organik  modda    va  kul  elementlarini  saqlaydi.  Chiqindilarning  o„zini 

maydalab o„g„it sifatida  ishlatish qanchalik iqtisodiy jihatdan foyda berishi to„liq 

aniqlanmagan,  chunki  yetarli  darajada  tajribalar  o„tkazilmagan.  Ammo  shu 

chiqindilarni  har  xil  go„nglar  va  o„simlik  qoldiqlari  bilan  noan‟anaviy  o„g„itga 

aylantirish  yaxshi natijalar berishi haqida  aniq ma‟lumotlar bor. 

Ana  shunday  noan‟anaviy  o„g„it  tayyorlash  g„o„za  va  boshqa  qishloq 

xo„jalik  ekinlariga  beriladigan  mineral  o„g„itlar  miqdorini  kamaytirish  imkonini 

berishi aniqlangan. Beriladigan mineral o„g„itlarning  25% i ko„mir-go„ng  o„g„iti 

bilan  almashtirilganda, g„o„za hosili 6-7 sentnerga, 50% i almashtirilganda esa 4-5 

sentnerga ko„payganligi tajribada ko„rilgan. 

Bundan tashqari, ko„mir, ayniqsa, ko„mir chiqindilarini karbamid, ammofos 

va    xlorella  suspenziyasi  bilan  aralashtirib,  murakkab  organo-mineral  o„g„it 

olingan.  Uning  tarkibida  azot  18%,  fosfor  13%  va  organik  qismi  36%  ni  tashkil 

qiladi.       

Bu  o„g„itlarning  hammasi  ham  berilayotgan  toza  mineral  o„g„itlar 

me‟yorining  kamayishiga    va  hosil  miqdorining  oshishiga  olib  keladi.  Bundan 

tashqari,  shu  o„g„itlar  qo„llanilganda,  tuproqda  organik  qism    va  oziq  elementlar 

zaxirasi ko„payadi.