Oo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 

8.2. Somondan tez tayyorlanadigan noan’anaviy o‘g‘it 

Yuqorida  aytib  o„tilganidek,  tuproqni  organik  moddalar  bilan  boyitishda 

qo„shimcha  manbalardan  foydalanish  taqozo  etiladi.  Bu  manbalardan  biri  somon 

bo„lib, uni o„g„it sifatida ishlatish maqsadga muvofiq bo„ladi (10-rasm). 

 

---

 

41 

 

    

10-rasm.

 Somonning o‘g‘it sifatidagi ahamiyati

 

 

 

SOMON  

Тarkibi: % N-0,5; Р

2

О

5

-0,25; 

К

2

О -0,8; va S, Ca, Mg, B, Cu, 

Mn, Mo, Zn va boshqalar 

С : N = 70-80 

Oziqa manbai 

Havodan azot  fiksatsiyasini 

oshiradi  

Gumus hosil bo„lishi 

uchun uglerod 

manba  

 

Тuproqning 

biologik faolligini 

oshiradi 

Тuproqning fizik-

kimyoviy xususiyatlarini  

yaxshilaydi  

N- immobilizatsiyasi С:N nisbati 

20-30 bo„lishi uchun N qo„shish 

kerak. Kletchatka parchalanishi 

28-30° С  va  60-70% DNS da 

yaxshi o„tadi 

 

Аzot yo‟qolishi 

kamayadi, harakatchan 

fosfor miqdori oshadi  

15-20 mg azotni atmosfredan 

fiksatsiyalashga yordam beradi  

---

 

42 

 

Bir qator fermer xo„jaliklari hosil yig„ib olinganidan keyin yerda qolgan somon 

va  ularning  poyalarini  haydab  yuboradilar.  Somonning  tarkibida  o„rtacha  0,5%  N, 

0,25% P

2

O

5

 va 0,8% K

2

O bo„ladi (4-jadval). 

4-jadval