Oo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Nazorat savollari

  

1.

 

Noana‟naviy o„g„itlarni kompostlash uchun qanday maydon tayyorlash kerak? 

2.

 

Kompostlash nima?

 

3.

 

Kompostlash uchun materiallar qanday ko„rinishda joylanadi?

 

4.

 

Xom ashyolarni saqlash qanday tartibga solinadi?

 

5.

 

Kompostlash uyumi uchun xom ashyolar qanday holatda bo„lishi kerak?

 

---

 

27 

 

6.

 

Kompostlash qanday uyumlarda olib boriladi?

 

7.

 

Migratsiya qiladigan kompostlash uyumi nima?

 

8.

 

Parchalanish jarayoni qanday sodir bo„ladi?

 

9.

 

Parchalanish jarayonining muddati qancha?

 

10.

 

 Kompostlash jarayonida parchalanishning nechta fazasi ajratiladi?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

28 

 

V bob. NOAN’ANAVIY O‘G‘IT TAYYORLASH USULLARI 

Noan‟anaviy o„g„itlar tayyorlashning bir nechta usullari bor. Turli xil usullarda 

o‟g‟it  tayyorlash  jarayonida  har  xil  sharoit  yaratiladi.  Natijada,  tayyorlanish 

jarayonida o„g„it tarkibida azot va quruq moddalar turli darajada saqlanib qoladi.  

   1. Noan’anaviy o‘g‘itlar tayyorlashning zich usuli.

 Bunday usulda alohida 

o„g„it tayyorlov joylarida yoki dala shtabellarida chiqindilar va go„ng  qatlam-qatlam 

qilib  yotqiziladi  va  tezda  buldozer  bilan  bosib  zichlanadi.    Birinchi  qatlam  kengligi  

5-6  m,  qalinligi  1  m,  uzunligi  zaxiraga  bog„liq  ravishda  xohlagancha  bo„lishi 

mumkin. Qolgan qatlamlar ham shunday tartibda yotqizib chiqiladi. 

    Shtabel balandligi 2,5-3,0 metrdan oshmasligi kerak. Shtabel ustki tomondan 

chiqindi  bilan berkitiladi. Bunday  holatda  chirish  jarayoni  anaerob  sharoitda  boradi. 

Qishda  shtabel  ichida  harorat  20-25

0

C  va  yozda  30-35

0

S  atrofida  bo„ladi.  Shuning 

uchun ham bunday usulni sovuq usul ham deb atashadi. 

    Shtabelda  massaning  barcha  teshikchalari  CO

2

  gazi  va  suv  bug„lari  bilan 

to„lgan  bo„ladi.  Bunday  sharoitda  (NH

4

)CO

3   

  parchalanmaydi  va  erkin  holatdagi 

NH

3

,  CO

2 

va  H

2

O  hosil  bo„lmaydi.  Shuning  uchun  organik  modda    va  azot  ko„p 

yo„qoladi. Zich usulda yarim chirigan noan‟anaviy o„g„it 3-4 oydan, to„liq chiriganda 

esa 7-8 oydan keyin tayyor bo‟ladi.