Oʻnli kasrlar bilan tanishtirish mеtodikasi

Maxraji 10 ning darajasidan iborat bo’lgan kasr o’nli kasr deyiladi.
Masalan, 10, 100, 1000, ….

(o’qilishi:ikki butun o’ndan uch)
(o’qilishi:nol butun yuzdan yetmish bir)
;  ;  ;….


O’nli kasrlarni oddiy kasrga aylantirish yo’llarini
1)  2)  3)  ;
4)  ; 5)  ; 6) 


Qoida: O’nli kasrda verguldan keyingi raqamlar soni unga mos oddiy kasr maxrajidagi nollar soniga teng bo’ladi.

Boshlang’ich sinfda matematika o’qitishda o’quvchilarga mavzularni oddiydan murakkabga qarab olib borish lozim. Shundagina dars tushunarli va qiziqarli bo’lib yetkaziladi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasini shakllantyirish 3-sinfdan ulush tushunchalari bilan olib boriladi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasini ko’rgazmali qo’rollarsiz masalan, narsalar olma, tarvuz, qovun va geometrik shakllar: Doira, kesma, kvadrat, to’g’ri to’rburchaklarsiz olib borib bo’lmaydi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasi o’quvchilarga qismlarga bo’lib o’rganilishini, chamalashni shakllantiradi.

2. 
   Ko‘p xonali sonlarni ko‘paytirish va bo‘lish amallari tartibini tahlil qilish.
   

Boshlang’ich sinflarda arifmetik amallarni bajarishga o’rgatishda ularning bajarilish tartibi tushuntiriladi. Har qanday misollarda arifmetik amallar bajarish tartibini quyidagicha tushuntirilsa maqsadga muvofiq.
Agar ifoda faqat qo‘shish va ayirish amallaridan iborat bo‘lsa, amallar berilgan tartibda (chapdan o‘ngga ) bajariladi.
200 – 130 + 70 ∙ 3 = 70 + 70 ∙ 3 = 70 + 210 = 280
Agar ifoda ko‘paytirish va bo‘lish amallaridan iborat bo‘lsa, amallar berilgan tartibda (chapdan o‘ngga ) bajariladi.
56 : 7 ∙ 2 : 4 = 8 ∙ 2 : 4 = 16 : 4 = 4
64 : 8 : 4 ∙ 9 = 8 : 4 ∙ 9 = 2 ∙ 9 = 18
Agar ifoda har xil arifmetik amallardan iborat bo‘lsa, avval ketma – ket ko‘paytirish va bo‘lish amallari (chapdan o‘ngga ) bajariladi, keyin qo‘shish va ayirish amallari (chapdan o‘ngga ) bajariladi.