Ona tili metodika (1-sinf). indd

TEKINXO‘R
43
5-soat
Darsn ng maqsad : 
t ln ng bad y va 
so‘zlashuv uslub n ajrata ol sh ko‘n kmas -
n r vojlant r sh, so‘z va b r kmalarn ng uslu-
b y o‘z ga xosl klar n anglash ko‘n kmas n
r vojlant r sh.
Vos ta
: Po‘lat Mo‘m nn ng “Non ol b kel-
d m” she’r va u asos dag mashqlar.
Kirish
Darsn ng tashk l y q sm dan so‘ng, o‘tgan 
darsda n ma o‘t lgan eslanad . Bun ng uchun 
bolalarga quy dag cha savollar ber sh mumk n:
O‘tgan darsda qanaqa she’r o‘q d k?
U n ma uchun “Tek nxo‘r” deb nomlangand ?
Chumol she’rda qanday so‘z b lan ber l-
gand ? 
Non ushog‘ -ch ?
Bugun esa s zlar b lan Po‘lat Mo‘m nn ng 
“Non ol b keld m” she’r n o‘q ym z.
Asosiy qism
Doskaga she’rn ng sarlavhas yoz lad . 
She’rn o‘q shdan old n bolalarga savollar b lan 
murojaat q l sh maqsadga muvof q:
Uy ng zda non yop lad m yok sot b ol nad -
m ?
S z hech non ol b kelganm s z?
Qayerdan ol b kelgans z? Qayerlarda non 
sot lad ?
Non sot lad gan joy (novvoyxona, do‘kon) 
s zn ng uy ng zdan uzoqdam ?
Nonga borsang z, yo‘lda n malarn ko‘r sh 
mumk n?
Bu savollarga bolalardan javob olgach, 
she’r haq da gap r lad .
Bu she’rda b r bolakayn ng b r nch marta 
nonga o‘z mustaq l bor b kelganl g haq dag
taassurotlar n o‘q ym z (darsl kn ng 45-bet ).
O‘q tuvch she’rn ohangga, qof yadosh 
so‘zlarga e’t bor q lgan holda avval o‘z o‘q b 
esh tt rad . So‘ng bolalarga o‘q tt rad . Nechta 
bolaga o‘q t shn s nfdag bolalarn ng darajas -
dan kel b ch q b o‘q tuvch n ng o‘z hal q lgan
ma’qul. 
Key n she’r mazmun n tushunganl kn tek-
sh r sh uchun mashq daftar n ng 56-bet dag
topsh r q bajar lad .
Topsh r q. 
She’r asos da ber lgan gaplar-
n ng to‘g‘r yok noto‘g‘r ekan n an qlang.
O‘q tuvch mashqn ng shart va namunan
tushunt r b berad . Namunada ber lgan gap 
“she’r qahramon do‘kondan non ol b keld ”. 
O‘q tuvch bu gapn doskaga yozad .
She’r qahramon – bu bola, u do‘kondan 
non ol b keld m – yo‘qm ? She’rda “Ol b keld m 
ss q non” degan gap bor, demak, bu gap to‘g‘r
va un ng old ga 
to‘g‘r
belg s n qo‘yam z.
Mashqdag key ng gaplarn bolalarn b t-
tadan doskaga ch qar b yozd r sh, to‘g‘r -no-
to‘g‘r l g n yuqor da ayt lgan kab s nf b lan 
b rgal kda an qlab, belg lash kerak.
She’r asos da quy dag gaplarn ng to‘g‘r
yok noto‘g‘r l g n top ng. To‘g‘r gaplarn ng 
old ga 

, noto‘g‘r s n ng old ga 

belg s n
qo‘y ng.

She’r qahramon do‘kondan non ol b kel-
d .

Non sov b qolgand .
Mashqn ng javob :

She’r qahramon yo‘lda kuchukka tosh 
ot bd .
@edurtm_uz

---

104

u qayt mn yo‘qot b qo‘y bd .

u yo‘lda ancha narsan ko‘r bd .

u do‘konga b r o‘z bor bd .
Bu mashqn bajar b bo‘lgach, mashq dafta-
r dag key ng topsh r qqa o‘t lad .