“Она тили ў?итиш махсус методикаси” номли дарслик

4-bosqich  
O‘tilganlarni takrorlash, mustahkamlash. 

---

 
46 
Yangi Ch,   G'g', Ff, Jj,   Xx,  ( ') tutuq belgisi  harflari bilan tanishtirish, yozish 
vaqtida  amaliy  yo‘l  bilan  unli  va  undosh  tovushlarni  ajratish.  Yangi  tovush-harf 
ishtirokidagi  yopiq  va  ochiq,  avval  ikki,  so‘ngra  uch  tovushdan  iborat  bo‘lgan  
bo‘g‘in  va  so‘zlarni  tuzish,  o‘qish va  yozish.  Undosh tovushlari  yonma-yon  kelgan  
bo‘g‘inli  so‘zlar  bilan  (  mard,  sirk,  stol,  stul,  sharq)  tanishtirish,  ular  ishtirokidagi 
so‘z  va  gaplarni    kesma  harflardan  tuzish,  o‘qish  va  yozishga  o‘rgatish.  Alifbe 
darsligi  hamda  boshqa  manbalardan  olingan  sodda  matnlarni  bo‘g‘inlab,  ongli 
o‘qishga o‘rgatish. 
Husnihat  qoidalariga  rioya  qilgan  holda  kitob  va  doskadan  bosmacha  va  qo‘l 
yozma  shrift  bilan  yozilgan  matnlarni  ko‘chirib  yozish.  Amaliy  mashqlar  asosida 
kishilarning  ismi  va  familiyasi  bosh  harf bilan  yozilishini o‘rgatish.  Tahlil  qilingan 
sodda  so‘z,  gaplarni  o‘qib  turib,  diktovka  ostida  yozdirish.  Murakkab  so‘zlarni 
mustaqil  tahlil  etib,  kesma  harflardan  tuzib  o‘qish  hamda  yozish.  Nuqtalar  o‘rniga 
kerakli  harflarni  qo‘yib,    doska  va  kitobdan  ko‘chirib  yozish.  Savod  o‘rgatishning 
alifbe davri ohirida to‘rt bosqichdan so‘ng o‘quvchilar : 
Unli  va  undosh  tovushlar,  ularning  talaffuziga  xos  farqlanish  haqida  ma’lumot 
bera oladigan ( Ҳаво оқими тўсиққа учрайди, учрамайди); 
Harf va tovush munosabatiga oid tushunchalar bilan tanishgan; 
Kesma  harf  va  bo‘g‘inlar  asosida  so‘z  hosil  qilish,  tuzilgan  so‘zlarni  to‘g‘ri 
o‘qiy oladigan; 
So‘zlarni  bo‘qinlab  o‘qishga o‘rgangan; 
O‘qish  jarayonida  amal  qilinishi  lozim  bo‘lgan  gigiyena  qoidalariga  rioya  qila 
oladigan ; 
Unli  va  undosh  harflarning  bosh  va  kichik  shakllarini  yoza  oladigan  bolichlari 
lozim. O‘quvchida yozuv sifatini, ya’ni: 


 
harflarni to‘g‘ri bog‘lab yozish; 


 
harflarni  45 gradus qiyalikda yozish; 


 
har bir qatorda harflarning bir xil balandlikda bo‘lishiga erishish; 

---

 
47 


 
harf  unsurlari,  harflar  va  so‘zlar  orasidagi  masofalarni  bir  xilda  saqlash 
kabilarni shakllantirish dasturda talab etilgan. 
Har  bir  harf  yoki  harflarning  bog‘lanishi,  og‘zaki  yoki  xattaxtada  tushuntirish 
orqali,  qo‘lni  qaуerga  qo‘yish,  qaуerda  bu  harakatni  burish  yoki  uzish  kerakligi, 
harflarning yozuv chizig‘i bo‘ylab joylashishi haqida nazariy va amaliy tushuncha 
va malakalarni rivojlantirish. 
Avval nuqtalar bilan ifodalangan harflar ustidan qo‘lni yurgizib, so‘ng namunaga 
qarab o‘qishga o‘rgatish. 
Harflarning shaklini tasavvur orqali yozdirish asosida yozuvga o‘rgatish. 
Bir  va  undan  ortiq  bo‘g‘inlardan  tashkil  topgan  talaffuzi  va  yozilishi  bir  xil 
so‘zlarni, 2-3 so‘zdan tuzilgan gaplarni eshitib yozish. 
So‘z  va  gapni  to‘g‘ri  yozish.  (Gapning  birinchi  so‘zini  bosh  harf  bilan  yozish, 
so‘ngiga tinish belgisini (nuqta)  qo‘yish). 
Eshituv va ko‘ruv xotirasiga asoslangan kichik diktantlar yozish.