Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa



Download 1,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/32
Sana26.02.2022
Hajmi1,76 Mb.
#468461
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
Bog'liq
Ona tili 5-sinf qoidalari testlari bilan

His-hayajon gap. 
Gaplar so’zlovchining his-hayajon qo’shilishi yoki qo’shilmasligiga ko’ra his-hayajonsiz 
gaplar va his-hayajon gaplarga bo’linadi. His-hayajon ohangi bilan aytilgan darak, so’roq, buyruq shaklidagi gaplar 
his-hayajon gaplar sanaladi. Masalan: 
Ey Vatan! Polvonlaring bor bo’lsin!
Uyg’oq bo’lsin!
His-hayajon gaplarda 


t.me/tilshunoslik/beneficialeducation 
3
ko’pincha 
qancha, naqadar, shunchalar, qanday
so’zlar hamda undov so’zlar ishtirok etadi yoki kesim gapning 
oldida keladi. Masalan: 
Oh, naqadar go’zal ona tabiat!
Yozuvda his-hayajon gaplar oxiriga undov belgisi 
qo’yiladi. Agar so’roq gap his-hayajon bilan aytilsa, oldin so’roq belgisi, undan so’ng undov belgisi qo’yiladi. 
Masalan: 
Chiqmaysizmi?! 
12.
Gap bo’laklari.
Gap tarkibida ma’lum so’roqqa javob bo’luvchi mustaqil so’z yoki so’zlar birikmasi gap 
bo’laklari hisoblanadi. 
13.
Kesim.
Shaxs-son ma’nolarini bildirib, 
nima qil (-di, -yapti va bosh)?, nima bo’l (-di, -yapti va bosh)?, kimdir?, 
nimadir?, qayerdir?
so’roqlariga javob bo’luvchi mustaqil so’zlar gapda kesim vazifasini bajaradi. Kesim gapning 
mazmuniy markazidir. U boshqa bo’laklarsiz gap bo’la oladi. Masalan: 
Yaxshimisiz? Keldi.
14.
Fe’l kesim va ot kesim.
Kesim qanday mustaqil so’zlar orqali ifodalanishiga ko’ra ikki xil bo’ladi: fe’l kesim 
va ot kesim. Fe’l orqali ifodalanib, 
nima qilmoq?, nima bo’lmoq?
so’roqlariga javob bo’luvchi kesimlar fe’l kesim 
hisoblanadi. Masalan: 
Qushlar sayraydi.
Fe’ldan boshqa so’zlar orqali (ot, sifat, son, ravish, olmosh) ifodalanib, 
kim?, nima?, qanday? so’roqlariga javob bo’luvchi kesimlar ot kesim sanaladi. Masalan: 
Osmonimiz musaffo

15.
Ega.
Kesim bilan bog’lanib 
kim?, nima?, qayer?
singari so’roqlarga javob bo’ladigan bo’lak ega deyiladi. 
Tahlilda eganing ostiga bir to’g’ri chiziq, kesimning ostiga esa ikki to’g’ri chiziq chiziladi. Masalan: 
Bulbul 
sayraydi.
Ot kesim tarkibida shaxs-son qo’shimchalari qo’llanilmasa, yozuvda egadan keyin tire qo’yiladi. 
Masalan: 
Toshkent – go’zal shahar.
16.

Download 1,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish