Она тили 5 синф indd

undosh tovushlarni aniqlang va ularga izoh bering.
Namuna: Tilingni avayla, omondir boshing.
So‘zingni avayla, uzayar yoshing. (Yusuf Xos Hojib)
Til tovushi: t, ng, n, d, r, sh, l, s, z, y. 
Lab tovushi: v, m, b.
  60-mashq.
 Matndagi yo‘l qo‘yilgan xatolarni to‘g‘rilab, daftaringizga 
yozing. Qaysi a’zolarda hosil bo‘lgan tovushlarda xatolikka yo‘l qo‘yil-
di?
Bir kuni Xadicha ko‘chada ketayotip yetti yil avvalgi box-
chadoshi Hilolani uchratip qoldi. Hilolaning bo‘ylari ham ancha 
cho‘zilgan. Ikki dugona o‘tgan davrlarni eslaship, kelgusida-
gi orzu-rejalari haqida baxslaship qolishti. Xadicha kelajag-
da o‘qituvchi bo‘lishi haqida zavqlanip gapirdi. Hilola esa bu 
kaspning  mashaqqatidan  cho‘chip  fi kr  bildirdi.  Xadicha  ham 
o‘zi orzu qilgan kasp – tarjimonlikni maqtadi. Xadicha boxcha-
doshini ranjitkisi kelmay, tarjimonning ham ustozi bo‘lishi, bu 
kasbning ulug‘ligi haqida gapirdi. 
Ikki dugonaning suhbati anchagacha davom etdi.
                               (Iroda Sobitova)
Nutq tovushlarini hosil qilishda ishtirok etadigan 
inson a’zolariga nutq a’zolari deyiladi. 
Nutq a’zolari:
1. O‘pka. 2. Tog‘aylar. 3. Un paychalari. 4. Bo‘g‘iz  
bo‘shlig‘i. 5. Og‘iz bo‘shlig‘i. 6. Burun bo‘shlig‘i. 
7. Til. 8. Lablar. 9. Tishlar.
Qaysi nutq a’zosi ishtirok etishiga ko‘ra nutq tovushlari: lab (b, p, 
m, v, f), til oldi (t, l, s, z, d, sh, ch, j, dj, n, r), til o‘rta (y), til orqa (g, k, 
ng), chuqur til orqa (q, g‘, x) tovushlari va bo‘g‘iz  (h) tovushi singari 
guruhlarga bo‘linadi. 
http://eduportal.uz

---

28