Ona tili-10 2017 70x90. indd

vaqt
  so‘zi sinonimlari tavsifi bilan tanishing, ulardagi ma’no 
nozikliklarini eslab qoling. Bu so‘zlar ishtirokida gaplar tuzing. 
VAQT, payt, zamon, fursat, mahal, chog‘, kez, kezak, mavrid, 
palla, muddat, dam, on, lahza.
 Yuz beradigan voqea-hodisa va 
narsalarning asrlar, yillar, soatlar, daqiqalar va h.k. bilan o‘lchanadigan 
davomiyligi. 
Vaqt so‘zi qolganlaridan keng tushunchaga ega. Payt, zamon, 
mahal, chog‘, kez, kezak, palla, muddat, dam, on, lahza so‘zlari 
ma’lum chegaralangan vaqtni bildiradi. Shu 
ning uchun bu so‘zlar 
ifodalanayotgan vaqt chegarasini aniq 
lab ko‘rsatuvchi so‘zlar bilan 
birga qo‘llanadi: yoz payti, bir zamon, har mahal, shu on, shu 
chog‘, o‘sha kezda, har lah 
za, kuz pallasi kabi. Muddat o‘lchangan, 
belgilangan vaqtni bildiradi. Zamon biror voqea-hodisa bilan xarakterli 
bo‘lgan vaqt oralig‘ini ham bildiradi. Lahza, on vaqtning juda 
qisqa darajasini bildiradi va ko‘proq kitobiy uslubga xos. Fursat, 
ko‘pincha, ma’lum ish uchun lozim bo‘lgan, shu ishga belgilangan 
vaqt ma’nosini bildiradi.
1. Undalma gap bo‘laklari bilan sintaktik aloqaga kirishadimi?
2. Undalmalar gapning qaysi o‘rinlarida kelishi mumkin?
3. Undalma o‘zi qo‘shilayotgan gapga qanday uslubiy ma’nolarni 
yuklaydi?
4. Undalmalar gapning o‘rtasi va oxirida kelganda, qanday subyektiv 
munosabatlarni anglatadi?

---