Ona tili-10 2017 70x90. indd

4-topshiriq.
  «Tilimi tilni yorar» mavzusida matn tuzing.
MORFOLOGIK VOSITALARNI
NUTQIY USLUBLARDA QO‘LLASH
Topshiriq.
  Gaplarni o‘qing, morfologik vositalarning uslubiy o‘ziga 
xosligiga e’tibor bering. 
1. Siz unda haqiqiy onalarni ko‘rajaksiz. (Cho‘lpon) 2. Safar hozirlig‘ini 
ko‘rgaysizlar!  (O. Yoqubov) 3. O‘zingizni bosing! – dedim quruqqina qilib. 
(O‘. Hoshimov) 4. Do‘ppidakkina osh qilib qo‘yaman, aylanib ketay... 
(O. Yoqubov) 5. So‘rang, do‘ndiqchaning oti nima ekan? (Oybek) 6. O‘z-
lari-chi? O‘zlari shu darajaga yeta oladilarmi? (Isajon Sulton) 7. Shodligim 
ko‘kka sig‘mas, Bitmas baxtim bor manim. (Hamid Olimjon)
Siz bilasizki, grammatik qoidalar to‘g‘ri nutq tuzishning asosidir. 
Ammo aniq va ta’sirli nutq tuzish uchun grammatik vositalarning 
uslublarga xoslanishi, ma’no nozikliklari va ulardagi uslubiy o‘ziga 
xoslik, uslubiy bo‘yoqni ham hisobga olish zarur.
Xususan, morfologik shakllarning barchasi hamma uslublarda aynan 
bir xil qo‘llanmaydi, ularning qo‘llanishida uslubiy o‘ziga xosliklar 
mavjud. Ularda emotsional-ekspressiv bo‘yoq nisbatan kam, funksional 

---

41
bo‘yoq – uslubga xoslanish esa anchayin sezilarli bo‘ladi. Masalan, 
kelasi zamon fe’lining -ajak qo‘shimchasi ko‘proq publitsistik uslubga 
xos, unda tantanvorlik ta’kidi yorqin aks etadi.