Omuxta yem texno 111

CHangdorlik. Bu ko`rsatkich pichan va somonning tuprok bilan ifloslanganligini, 
mikroorganizmlarning juda mayda chirindi yoki sporalari bilan ifloslanganligini 
tavsiflaydi. changdorlik pichan yoki somonni arava, garam yoki kip o`rtasidan 
olingan boglamni kokish yo`li bilan aniqlash mumkin. Pichan va somon eng changli 
hisoblanadi, chunki kokkanda chang bo`lo`tchalarini hosil qiladi.
Garamki kipning o`rta katlamida pichan va somonning korayishi, odatda ular 
massasi ichidagi uz - uzidan kizish jarayonidan bog`liq bo`lgan asal xidi bilan 
kuzatiladi. Kizish pichan va somon uyumi, garam va kipning o`rta qismini tekshirish 
yo`li bilan aniqlanadi. 
Buzilgan pichan va somonning mavjudligi. Buzilgan partiyalarga mogorlagan , 
ifloslangan va chiriganlari kiradi. Bu ko`rsatkich pichan va somonni tashqi 
tomonidan kuzatish hamda kip va garam o`rtasini tekshirish yo`li bilan urnatiladi.
Namlik pichan va garamni saqlash xavfsizligi ta`minlovchi asosiy ko`rsatkich 
hisoblanadi.
Namlik o`tkir pichok bilan uzunligi 0,2 - 1 sm ga yaqin bo`lakchalar shaklida 
maydalangan pichan va somondan 5 g ulchanma olib aniqlanadi. Ulchanma kuritish 
shkafida 40 min davomida 130
0
S tyemperaturada kuritiladi.
Somon tarkibida ifloslantiruvchi va zaharli o`tlarning miqdori. Somonning o`rtacha 
namunasidan quyidagi fraktsiyalarga ajratish uchun 100-300 g ulchanma olinadi:
1) toza somon; 2) byog`ona o`tlar; 3) dag`al va eb bo`lmaydigan o`tlar; 4) zararli va 
zaharli o`tlar Aloxida fraktsiyalar ogirligi foizlarda ifodalanadi. 
2.10. Xom ashyo xossalari. 
Omixta yemning xossalari uning tavrkibiga kiruvchi kamponentlar bilan 
beklgilanadi. Asosiy sifat ko`rsatgich - bu kamponentlarning biologik ta`siri uning 
ozuqaviyligi. Birok omixta yem zavodlarini loyixalovchilar, jixoz konstruktorlari, 
ishchilar xom ashyoning fiziko – kimyoviy xossalarini ham e`tiborga olishlari kerak. 
Texnologik transport jixozlar qayta ishlanadigan to`liq xom ashyoni kerakli 
tayyorlashni ta`minlashi kerak. Texnik jarayonining sozligi esa yuqori sifatli 
mahsulot chiqarish imkonini beradi. Xom ashyo va mahsulotning sifati saqlash 
jarayonidan pasaymasligi kerak. Bo`larning barchasiga xom avshe va tayyor 
mahsulotning texnik xossalarini hisobga olgan holda erishiladi. 
Barcha turdagi xom ashyolar xilma – xil fiziko – kimyoviy va strukturali - mexaniq 
xossalariga ega. Birok xom ashyoni 2 guruxga ajratish mumkin: sochiluvchi va suyuk 
komponentlar. Omixta yem ishlab chiqarish uchun taklif qilinaetgan har bir yangi 
komponent joriy texnologiya talablariga mos kelishi eki sun`iy tarzda unga olib 
kuelishi darkor, masalan: kuritish, granulalash orqali. Zaruriyat tugilganda uni qabul 
qilish uchun maxsus texnologiya eki texnologik liniya ishlab chiqiladi. 
Sochiluvchan xom ashyoni texnik xossalarini tavsiflovchi asosiy ko`rsatgichlar – bu 
zarrachalar kattaligi, strukturali mexaniq xususiyatlar, hajmiy ogirlik, bushlilik, 
aerodinamik xossalari, tabiiy ogish burchagi, kovushkoklik va x.k. 

---

32