Omon-qo’ton g’or makonining 1947 yildagi o’rganilish tarixi

I BOB. OMON-QO’TON G’OR MAKONINING 1947 YILDAGI O’RGANILISH TARIXI

A. Navoiy nomidagi O’zbekiston Davlat Universiteti geologlari bilan suhbatda biz Samarqanddan janubroqdagi Omon Qo’ton hududida hamda Taxti Qoracha davoni orqasida karstli g’orlar borligini bilib oldik. Ushbu ma’lumotlarni tekshirib ko’rish maqsadida D.N. Lev tarix fakultetining bir guruh talabalari hamkorligida 1947 yilning 30 martida Omon-Qo’ton qishlog’iga tashrif buyurdi. Mahalliy aholidan, xususan yosh ishchi Hasanovdan surishtirish natijasida Omon-Qo’ton qishlog’i yaqinida ikkita g’or borligi aniqlandi. Ulardan biri qishloqdan bir necha km shimolroqda, Omon-Qo’ton arig’ining chap sohilida joylashgan. Rekognostik . tadqiqotlarning ko’rsatishicha, bu tektonik harakatlar tufayli hosil bo’lgan kichik yoriq ekanligi aniqlandi.

Ikkinchi g’or esa Samarqand shahridan 45 km janubda, qishloqdan 2 km masofada va Bulbulsoy tog’laridagi darada joylashgan (1 rasm). Uning dengiz sathidan balandligi axminan 1300 m. Bu yerda olib borilgan dastlabki qidiruv ishlari uning mramorlashgan oxaktoshdan hosil bo’lgan karstli g’or bo’lganligini va unda qadimgi tosh davri odamlari yashaganligi ma’lum bo’ldi.

Uzkomstarisning fotografi janob Polyakovning ta’kidlashicha, 1039 yilda M.V. Voyevodskiy rahbarligidagi arxeologik ekspedisiya Omon-Qo’ton hududlarida qidiruv ishlarini olib borgan. Biroq ushbu ishlarning natijalari bizga ma’lum emas.

D.N. Levning iltimosiga ko’ra, 1947 yilning avgustida g’orni Hisor geologik ekspedisiyasining a’zosi to’rtlamchi davr geologi N.P. Kostenko kelib ko’radi. Uning fikriga ko’ra, g’or rmrn Qo’ton arig’ining pastki va eng qadimgi tubidagi terrasa bilan bir xil balandlikka ega. Yuu ikkinchi baland terrasa tog’ allyuviyi bo’laklari va qisman prolyuviyli kelib chiqishga ega. Agar, ushbu baland ikkinchi terrasani Omon-Qo’ton qishlog’i bo’ylab kuzatadigan bo’lsak, u holda shimol tomonga qarab Zarafshon yo’nalishida ushbu lessli terrasaning ikkiga quyi va yuqori qatlamlarga ajralganligini ko’ramiz.