Olkashunoslik

Baqtriyaning manzilgohlari ikkita asosiy tipga: mustahkamlangan
va qal’alari b o lg an manzilgohlarga ajratiladi. Mustahkamlangan
79

---

manzilgohlar turar joy va xo'jalik xonalari uchun m oijallangan
k o ‘p xonali uylar k o ‘rinishida qurilgan b o iib , ular kichik ko'chalar
bilan ajratilgan. Bunday (uylar) manzilgohlar oddiy qishloq jamoa-
siga tegishli b oig an . Kopetdog‘ tog' hududlarida bronza davrida
ma’lum b o ig a n qal’alar mahobatli m e’morchilikni o ‘zida aks ettirib,
Baqtriya-Margiyona m e’morchiligining o ‘ziga xos xususiyatlaridan
hisoblanadi. Ulami o'rab turgan himoya tartibi deyarli bir xil reja
asosida b o iib , turli shakllarga ega (Gonur 1, Sopollitepa, Dashtli-3,
kvadrat shakldagi To‘g ‘aloq 21, to‘rtburchak Dashtli-1). Manzilgoh-
ning qal’a devoriarida ko‘p hollarda to'rtburchak, aylana, yarimaylana
yoki to‘g'nbur jhakli shakldagi minoralar o'matilgan Minoralar ba’zi
hollarda faqa^ burchaklarda, ba’zi hollarda esa devor bo‘ylab ma’lum
masofada qurilgan.
Bronza davri tosh buyumlar orasida turli-tuman idishlar ham
ko‘pchilikni tashkil etadi. Ulardan ayrimlari turli geometrik shakllar­
ga harnda o ‘simlik va hay von tasvirlari bilan bezatilgan idishlaming
ko‘plab topilishi marosimlar bilan b o g iiq b o iib , To‘g ‘aloq 21 dan 30
dan ziyod bunday idishlaT topilgan.
Afsonaviy va diniy mazmundagi boy manzaralarga ega boigan tur­
li-tuman muhrlar - tulyuflar Baqtriya-Margiyona moddiy madaniyati
majmuasining o ‘ziga xos ajralib turadigan tomonlaridan hisoblanadi.
Muhrlar uchta asosiy guruhga boiinadi. 1) ko‘pchiligi to‘rsimon ish-
langan metall buyumlar; 2) toshdan ishlangan silindrsimon muhrlar;