Olkashunoslik

0 ‘rta Osiyoning antropogenez jarayonining shakllanishidagi o ‘mi
va etnogenezi bilan b o g iiq masalalami o ‘rganishda arxeologik tadqi­
qot ishlari natijasida topib o'rganilgan m aiumotlaming ahamiyati kat­
ta. O'rta Osiyo hududida tosh asriga oid antropologik topilmalaming
eng qadimgi namunasi Teshiktosh g ‘oridan topilgan. Bu yerdagi ant­
ropologik topilma neandertal tipidagi bolaning bosh chanogi hisobla-
nib, yaqin yillarga qadar muhim topilma sanalib kelindi. Undan oldingi
ashel davriga oid antropologik ma’lumotlar juda kamchilikni tashkil
etsa-da, ba’zi bir yodgorliklardan topib oiganilgan shag‘al tosh qurol-
lariga asoslanib, 0 ‘rta Osiyo hududida qadimgi odamlar so‘nggi ashel
davridan boshlab tarqalgan, degan xulosaga kelish mumkin edi. Demak,
0 ‘rta Osiyoda qadimgi odamlar yashaganligi arxeologik manbalar aso­
sida m aium boisa-da, antropologik topilmalaming kamligini ayrim ta­
biiy sharoitlar bilan izohlash mumkin.
Mustye davriga oid antropologik maiumotlammg klassik namunasi
Teshiktosh g ‘or makonidan topilgan neandertal tipidagi yosh bolaning
chanogi b o iib , u mustye davrining so‘nggi bosqichiga oiddir. Bosh
chanoqda sapiyentlashish jarayoni yuqori b o iib , 0 ‘rta Osiyo hududida
ham antropogenez jarayonida faol ishtirok etganligidan dalolat beradi.
So‘nggi paleolit davriga oid kam sonli antropologik manbalar saq-
lanib qolgan. Ulaming yagona namunasi Samarqand yodgorligidan to­
pib oiganilgan erkak va ayolga tegishli iyak va tishlardan iborat. Tad-
qiqotchi olimlaming fikrlariga ko‘ra, bu topilmalar yevropeoid irqining
janubiy tipiga mansub boigan.
Mezolit va neolit davri aholisi antropologiyasi to‘g ‘risida ma’­
lumotlar nisbatan yaxshi saqlangan. Bu davrlaiga Surxondaryo viloyati-