|
t = + 24°
Sana: 15.05.09
|
Obhavo: ochiq, shabad
|
Vaqt: 17s.00 d. Tasvir: aniq
|
Ko‘rinish: qoniqarli
|
a
4.2-jadval
Yo‘nalish
|
Doira
|
Limb dan sanoq
|
Mikrometr dan sanoq
|
a1 a2
|
2C
|
DCh Du 2
|
Nolga keltirilgan yo‘nalish lar
|
a1
|
a2
|
2
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
«Ovshar»
«Do‘rta»
«Karvak»
«Atov»
«Ovshar»
|
DCH DO‘ DCH DO‘ DCH DO‘ DCH DO‘ DCH DO‘
|
0°00''
180 00
63 16
243 16
109 48
289 48
186 35
6 35
0 00
180 00
|
40,2''
45,3
26,2
27,4
04,6
09,7
27,2
32,7
41,1
44,8
|
40,4''
45,1
25,8
28,2
05,0
09,1
27,8
33,5
41,8
45,3
|
40,3''
45,2
26,0
27,8
04,8
09,4
27,5
33,1
41,4
45,0
|
4,9''
1,8
4,6
5,6
3,6
|
0°00'42,8''
0,0
63 16 26,9
0,1
109 48
07,1
0,2
186 35
30,3
0,3
0 00 43,2
0,4
|
0°00'00''
63 15
44,0
109 47
24,1
186 34
47,2
|
Ufq yopilmasligi: ΔDCH= + 1,1''; ΔDCH= +1,1''
o'r
1,1 ''0 ,2 ''
2
0 ,4 '';
0 ,4 ''
4
0 ,1 '';
2 c 3, 8 ''
Jurnalni ishlab chiqishda 4 va 5ustunlari bo‘yicha mikrometr sanoqlari o‘rtachasi topilib 6ustunga yoziladi. Keyingi, 7us tunda har bir yo‘nalish DCH va DO‘ sanoqlarining o‘rtachasi bo‘yicha 2c qiymati 2c = DCh – DO‘ hisoblanib yoziladi.
Har bir yo‘nalishga DCH va DO‘ sanoqlarning o‘rtachasi (DCH– DO‘)/2 olinib 8ustunga yoziladi, bunda gradus qiymat lari faqat DCh bo‘yicha olinadi.
quyidagi formula σk=(-Δ o‘r / n)(k– 1) bo‘yicha har bir yo‘nalishiga tuzatma topiladi; bunda: σk – yo‘nalish uchun tuzat ma; n – kuzatilgan yo‘nalishlar soni; k – kuzatilgan yo‘nalishning tartib raqami.
Jurnalda yozilgan raqamlarni o‘chirib qayta yozish, ustidan yozib tuzatishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Birinchi yarim priyom oxirida ufq yopilmasligi va 2c qiymati to‘la priyom o‘rtasida ularning yo‘l qo‘yarli chekidan oshib ketsa kuzatish to‘xtatiladi va priyom qayta bajariladi.
-§. Stansiyada burchak o‘lchash natijalarini matematik qayta ishlash
Priyomlarda o‘lchangan natijalar jadvali tuziladi (4.3jadval); keyin boshlang‘ich yo‘nalishga keltirilgan har bir yo‘nalish, ya’ni
1. j burchaklar uchun o‘rtacha chiqariladi va u tenglangan bur chak [1. j] deb qabul qilinadi. Keyin aniqligini baholashga o‘tiladi.
Burchaklar 1. j uchun qabullardagi o‘rtachadan og‘ishi 1.j= 1.j
– [1.j] hisoblanadi; boshqa hamma burchaklar j.l = 1.l– 1.j uchun esa j.l = v1.l – v1.j formula bo‘yicha og‘ish j.l, hamda aniqlikni yuqorida keltirilgan formulalar bilan baholash uchun boshqa qiy matlar hisoblanadi.
Yakuniy vazn birligining o‘rta kvadratik xatosi topiladi, u olin gan misolda quyidagiga teng:
1,13 '',
hamda punkt uchun tenglangan yo‘nalish o‘rta kvadratik xatosini punkt uchun o‘rtachasi topiladi:
H
M 1,13 0 , 33 '' .
Yuqoridagi qiymatlar quyida keltirilgan 4.3jadvaldan topil gan.
Yuqoridagi jadvalda 2klass triangulyatsiya punktida o‘lchangan yo‘nalishlarni tenglash berilgan; bunda boshlang‘ich yo‘nalish 0°00'00'' ga teng; misol [17] dan olingan.
Navbatda tenglangan yo‘nalishlar jadvali tuziladi va (4.19) for mula bo‘yicha ular har birining o‘rta kvadratik xatosi Mq topila di (4.3jadval).
4.3-jadval
qabul nomeri
|
1.2
|
1.3
|
1.4
|
2.3
|
2.4
|
3.4
|
[V1.J]
|
63°15'
|
1.2
|
109°47'
|
1.3
|
186°34'
|
1.4
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
|
44,0''
45,8
44,3
43,0
46,7
44,0
44,6
46,0
46,4
47,8
44,9
46,4
|
1,32''
+0,48
1,02
2,32
+1,38
1,32
0,72
+0,68
+1,08
+2,48
0,42
+1,08
|
24,1''
26,7
22,4
24,8
27,3
22,5
23,9
23,0
23,3
25,4
24,0
23,2
|
0,12''
+2,48
1,82
+0,58
+3,08
1,72
0,32
1,22
0,92
+1,18
0,22
1,02
|
47,2''
51,5
50,1
45,9
50,8
48,2
49,4
48,2
49,7
49,9
50,2
47,6
|
1,86''
+2,44
+1,04
3,16
+1,74
0,86
+0,34
0,86
+0,64
+0,84
+1,14
1,46
|
+1,20''
+2,00
0,80
+2,90
+1,70
0,40
+0,40
1,90
2,00
1,30
+0,2
2,10
|
0,54''
+1,96
+2,06
0,84
+0,36
+0,46
+1,06
1,54
0,44
1,64
+1,56
2,54
|
1,74''
0,04
+2,86
3,74
1,34
+0,86
+0,66
+0,36
+1,56
0,34
+1,36
0,44
|
3,30''
+5,40
1,80
4,90
+6,20
3,90
0,70
1,40
+0,80
+4,50
+0,50
1,40
|
O‘rta
|
45,32
|
+0,06
|
24,22
|
0,04
|
49,06
|
0,02
|
0,10
|
0,08
|
+0,02
|
|
cha
|
∑
|
nazorat
|
[ 2 ]
|
21,68
|
27,18
|
29,65
|
31,45
|
24,69
|
32,89
|
1.J
|
1.J , 45 ,36 ;
1.J 78 ,50 ;
1.J 146 ,50 ;
2
89
Hisoblangan Mq va MH xatolar qiymatlarining to‘g‘riligi tek shiriladi, bunda quyidagi tenglikdan foydalaniladi:
n
q i
Doiraviy priyomlar usuli quyidagi muhim afzalliklarga ega:
burchaklarni o‘lchashni juda sodda dasturi bir xil vazndagi tenglangan yo‘nalishlarni olish imkonini beradi;
har bir yo‘nalishni ko‘p sonli priyomlarda bevosita o‘lchash imkoni (2klass triangulyatsiya punktida m= 12– 15). Buning natijasida o‘lchashlarda ishonchli natijalar olinadi va o‘lchangan yo‘nalishlardagi yo‘l qo‘yilgan xatolar oson topilib bir vaqtda tu zatib boriladi;
limb diametri sistematik xatosini priyomlardagi o‘lchash natijalari o‘rtachasiga ta’siri sezilarli kamayadi.
4.4-jadval
Yo‘nalish
q
|
Tenglangan yo‘nalish
|
[v 2q.l ]
|
[v 2q.k ]
|
Mq
|
1
2
3
4
|
0°00'00''
63 15 45,32
109 47 24,22
186 34 49,06
|
78,51
77,82
91,92
87,23
|
89,03
89,72
76,02
80,31
|
0,29''
0,29''
0,37''
0,34''
|
Usulning kamchiliklariga quyidagilar kiradi:
punktda o‘lchanadigan yo‘nalishlar soni ko‘p bo‘lsa bitta priyomni bajarishga nisbatan ko‘p vaqt talab qilinadi. Kuzatish qancha uzoq davom etsa shunchalik xatoliklar ta’siri oshadi;
bir vaqtning o‘zida hamma kuzatiladigan yo‘nalishlar bo‘yicha ko‘rinish yaxshi bo‘lishi kerak, bu esa har doim bo‘lavermaydi. Kuzatish davrida ko‘rinishi yaxshi bo‘lmagan yo‘nalishlar qoldiriladi, keyin ularni bitta yoki ikkita qo‘shni va boshlang‘ich yo‘nalishlar bilan o‘lchanadi, bu esa kuzatish das turini buzishga va tenglangan yo‘nalishlarni tengmas aniqlikka olib keladi.
Punktdagi boshlang‘ich yo‘nalish, boshqalariga qaraganda bir muncha aniqroq qiymatga ega bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
