Oliy va o‘rta

-§. Geodezik belgilar balandligini hisoblash

Geodezik tarmoqlarning punktlarida geodezik belgilar shun­ day balandlikda qurilishi kerakki, ulardan burchak va masofa o‘lchashda vizir nuri har bir yo‘nalishda joydagi to‘siqlar ustidan, belgilangan minimal balandlikdan o‘tishi lozim. Belgilar baland­ ligini hisoblash odatda V.N. Shishkinning eng oddiy formulasi bo‘yicha bajariladi. Masala ikkita yaqinlashishida yechiladi. Ol­ din har bir juft yonma­yon joylashgan punktlar uchun belgilar­

ning taqribiy l¹₂ va l¹₂ balandliklari aniqlanadi. So‘ngra ular kor­ rektirlanadi l₁ va l₂ balandliklarining yakuniy qiymati topiladi.

Belgilarning l₁ va l₂ taqribiy balandligi (3.13­rasm) quyidagi formula bilan hisoblanadi:

l₁ = h₁ + a+v; l₂ = h₂₁ + a + v₂, (3.8)

bu yerda: h₁ va h₂ – birinchi va ikkinchi belgi asoslardan (o‘rmon daraxtlari balandligini hisobga olgan holda) C nuqtadagi to‘siq uchining nisbiy balandligi; a – amaldagi yo‘riqnomada belgilan­ gan vizir nurining to‘sin ustidan o‘tish chekli balandligi; v₁ va v₂

• 
  yerning egriligi va refraksiya uchun tuzatma.
  

h₁ va h₂ ishoralari quyidagi ayirmalar bo‘yicha aniqlanadi:

h₁ = H_c – H₁; h₂ = H_c + H₂, (3.9)

bu yerda: H_c – C nuqtadagi to‘siq uchi balandligi;

H₁ va H₂ – birinchi va ikkinchi belgilarni o‘rnatish joyidagi yer yuzasining balandligi, h_i – nisbiy balandliklar yirik masshtab­ li karta bo‘yicha yoki punktlarni rekognossirovka qilish jarayoni­ da bajarilgan o‘lchashlardan aniqlanadi.