Oliy va o‘rta

I BO‘LIM. YER SHAKLI VA NISBIY YUZA

1. bob. YERNING SHAKLI VA GRAVITATSIYA MAYDONI HAqIDA ASOSIY MA’LUMOTLAR

1. 
   -§. Og‘irlik kuchi va Yerning sathiy yuzasi
   

Davlat geodezik to‘rlarini barpo etishda yuqori aniqlikda bur­ chaklar va masofalar o‘lchanadi, astronomik kengliklar, uzoqliklar va azimutlar aniqlanadi, og‘irlik kuchi va punktlar orasidagi nisbiy balandlik o‘lchanadi, Yerning sun’iy yo‘ldoshlari kuzatiladi va h.k. Yuqori aniqlikda astronomo­geodezik o‘lchashlar bajarish har doim asbobning vertikal o‘qi, asbob o‘rnatilgan nuqtadagi shovun chizig‘i bilan ustma­ust keltiriladi. Fazodagi har bir nuqtada sho­ vun chizig‘i yo‘nalishi og‘irlik kuchi ta’sir yo‘nalishi bilan ust­ ma­ust tushadi. Og‘irlik kuchi ikkita asosiy teng harakatlanuvchi kuchdan iborat bo‘ladi: yerning tortishish kuchi F va Yerning ay­ lanish o‘qi atrofida moddiy nuqtaning sutkalik aylanishi tufayli

sodir bo‘luvchi markazdan qochma kuch P.

Har bir nuqtada (1.1­rasm) _g og‘irlik kuchi vektori _{F va P}

vektorlarning yig‘indisiga teng, ya’ni

g F P

(1.1)

g

_P P
_F g

E E₁

P₁