Oliy va o‘rta

-§. Gorizontal yo‘nalish, azimut va tomon uzunliklarini o‘lchash aniqliklarining muvofiqlashuvi

Geodezik tayanch tarmoqlarini barpo etishda burchaklar va masofalar, azimutlarni aniqlash va h.k. kompleks o‘lchash ish­ lari bajariladi. Turli kattaliklarni o‘lchash aniqliklari o‘zaro mu­ vofiqlashtirilgan, biroq bir kattalik yuqori aniqlikda ikkinchi biri aniq yoki texnik aniqlikda o‘lchansa o‘lchash natijalarini teng­ lashtirish aniqligining chegarasi past aniqlik bilan chegaralanib qoladi. Bunday holda yuqori aniqlikdagi o‘lchash ishlarini ba­ jarishga ketgan sarf­xarajat o‘zini qoplamaydi.

Amaliyot nuqtayi nazaridan olib qaraganda geodezik to‘rning har bir punktida o‘lchash natijalarining xatolar ellipsi aylanaga yaqin va radiusi kichik bo‘lishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bu geodezik to‘rdan har qanday tomonni, ixtiyoriy diagonalning bo‘ylama va ko‘ndalang siljishi modul jihatidan tor bo‘lishi, ya’ni

|m_L| = |m_q| va intilishi kerak. (5.35), (5.36), (5.50) formulalaridan shunday xulosaga kelish mumkin |m_L| = |m_q| bo‘lishi uchun

m m m

N _ A _ S

P P S

(3.40)

bo‘lishi kerak, bunda: ^m_n ^m_B

• 
  yo‘nalishni o‘lchash o‘rta
  

kvadratik xatosi; m_A – yo‘nalish azimuti o‘rta kvadratik xato­ si; m_s /S – masofa o‘lchash nisbiy xatosi. (3.40) formuladan foy­ dalanib, N – yo‘nalish, – burchak, A – azimut va S – tomon uzunliklarining muvofiqlashtirilgan o‘rta kvadratik xatolari jad­ valini tuzamiz (3.8­jadval).

3.8-jadval

mN= mA	^ms/S	mβ = mN 2
0,2''	1/1000000	0,3''
0,3	1/700000	0,4''
0,5	1/400000	0,7''
0,7	1/300000	1,0''
1	1/200000	1,4''

Shartli tenglamalarning erkin hadlari bo‘yicha barcha xatolik­ lar hisoblanishi zarur.