Oliy va o‘rta

Internet saytlari

1. 
   itportal.uz
   
2. 
   dasturchi.uz
   
3. 
   e-dastur.uz
   
4. 
   eduportal.uz
   
5. 
   kitob.uz
   

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

O‘RTA MAXSUS PROFFESONAL TA’LIMNING

O‘QUV DASTURI

Kasb kodi va nomi (mutaxassislik):	5.52.01.01 – Kompyuter injiniring
Kvalifikatsiya nomi	Kompyuter tizimlari bo‘yicha mutaxassis. Kompyuter va ofis qurilmalariga xizmat qo‘rsatish bo‘yicha mutaxassis
O‘quv dasturi nomi:	Ma’lumotlar ombori asoslari
O‘quv rejasidagi tartib raqami:	2.05
Ajratilgan soat:	40

Toshkent – 2021

Tuzuvchilar:	M. Mirzaxidova Toshkent axborot texnologiyalar texnikumining "Kompyuter va dasturiy injiniring" kafedrasi o‘qituvchisi
Taqrizchilar:	Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, texnika fanlari doktori, “Tizimli va amaliy dasturlash” kafedrasi mudiri Karimov K.F.

1. O‘quv dasturiga qo‘yilgan umumiy talablar

O‘quv dasturining nomi	Ma’lumotlar ombori asoslari
Ajratilgan soat	40
mavzular soni	7
Fanning maqsad va vazifalari	SL yordamida ma'lumotlar bazasining to‘g'ri konsepsiyasini yaratish Orazle ma'lumotlar bazasi yordamida ma'lumotlar bazasi tuzilishi va tushunchasini o‘rganish
O‘zlashtirish natijalari	Fanni o‘zlashtirish natijasida talaba quyidagilarni bilishi kerak: relyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash; ma’lumotlar bazasidan ma’lumotlarni dasturiy tarzda olish uchun so‘rovlar tilidan foydalanish. Fanni o‘zlashtirish natijasida talaba quyidagilarni bilishi kerak: ma’lumotlar bazasi nazariyasi asoslari; ma’lumotlar bazasi modellari; relyatsion model va ma’lumotlar bazasi dizaynining xususiyatlari, EP-modellashtirishda qo‘llaniladigan vizual vositalar; relyatsion algebra asoslari; ma’lumotlar bazasini loyihalash tamoyillari, ma’lumotlarning izchilligi va yaxlitligini ta’minlash; ma’lumotlar bazasi tuzilmalarini loyihalash vositalari; so‘rovlar tili SQL.
Bilim	zamonaviy ma'lumotlar bazalari va bilim bazalari; zamonaviy ma'lumotlar bazalarining mantiqiy va fizik tuzilishi; ma'lumotlarni himoya qilish vositalari, ma'lumotlar bazalarini rivojlantirish istiqbollari. ma'lumotlar bazasi haqida asosiy tushunchalar; ma'lumotlar bazasini yaratish va ishlash asoslari; ma'lumotlar bazasini tashkil etish texnologiyalari;
Ko‘nikma:	domen modelini yaratadi; ACCESS va SL SERVER ma'lumotlar bazasida modelga mos keladigan ma'lumotlar bazasini yaratish; ma'lumotlar bazasiga ma'lumotlarni kiritish va javoblarni chiqarishni tashkil etish; ma'lumotlar bazasiga so‘rovlarni shakllantirish; ko‘p foydalanuvchili ma'lumotlar bazasida ishlarni tashkil etish;
O‘quv rejasiga mos bo‘lgan o‘zaro bog‘liq fan nomi	Operatsion tizimlar, Simsiz tarmoqlari
Tashkil qilingan o‘qitish uslubi	N – nazariy mashg‘ulot; A – amaliy mashg‘ulot; NA – nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni birgalikda o‘tish; MX – maxsus o‘quv ustaxonalarida o‘tish.

Dasturga talab	Majburiy
O‘qitish tili	Guruhga tayinlangan o‘qitish tiliga asoslanib.
Baholash usuli	Amaldagi baholash tartibiga asoslanib.
Bilim va ko‘nikmani baholash	yozma, og ‘zaki, savol-javob, munozara, test, amaliy topshiriq

2. 
   O‘quv dasturi mazmuni
   

№	Mavzular nomi				Mavzuning qisqacha mazmuni		Jami		O‘qitis h uslubi		Musta qil ish
1		Kirish. Ma'lumotlar bazasi haqida asosiy tushunchalar		Ma’lumotlar bazasi nazariyasining asosiy tushunchalari Ma'lumotlar bazasi texnologiyalari		4		NA		2
2	Model va model qurishga yondashuvi				Mantiqiy va jismoniy ma'lumotlarning mustaqilligi.Ma'lumotlar modellarining turlari. Relyatsion ma'lumotlar modeli Relyatsion algebra		4		NA		2
3	Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari				Ma'lumotlar bazasini loyihalashning asosiy bosqichlari Kontseptual ma'lumotlar bazasi dizayni Ma'lumotlar bazasini normallashtirish		4		NA		2
4	Ma'lumotlar bazasi tuzilmalarini loyihalash				Ma'lumotlar bazasi tuzilmalarini loyihalash vositalari Rivojlanish muhiti DBMS MS Access. Asosiy ob'ektlar va ularning maqsadi.		10		NA		4
5	SSL so‘rovlarini tashkil qilish				SQL tilining asosiy tushunchalari. Operator sintaksisi, ma'lumotlar turlari. Jadvallarni yaratish, o‘zgartirish va o‘chirish. Ma'lumotlarni manipulyatsiya qilish operatorlari SQL tilidan foydalangan holda ma'lumotlarni tanlash uchun so‘rovlarni tashkil qilish		8		NA		4
6	SQL Ma'lumotlarni olish uchun so‘rovlarni Aloqalar bo‘yicha qo‘shma va to‘plam-nazariy amallar				SQL tuzilgan so‘rovlar tilining ta'rifi. Mijoz-server texnologiyasi asosida tashkil etilgan axborot tizimlarini ishlab chiqishda SQL tilining o‘rni. SSL buyruqlarining tasnifi:		6		NA		3

		ma'lumotlar bazasi strukturasini aniqlash, ma'lumotlarni manipulyatsiya qilish, ma'lumotlarni olish, ma'lumotlarni boshqarish, ma'lumotlarni boshqarish va tranzaktsiyalarni boshqarish uchun buyruqlar. Indekslar tushunchasi va xususiyatlari. Indeks yaratish va o‘zgartirish operatorlari. SL operatorlarini bajarish samaradorligini oshirishda indekslarning roli.
7	SL. Hisob-kitoblar va xulosalar so‘rovlar. Ma'lumotlarni o‘zgartirish so‘rovlari	Arifmetikadan foydalanish. operatorlar va hisoblangan ustunlar qurilishi. Jami (jami) funksiyalar COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN. Ma'lumotlarni tanlash so‘rovlarida guruhlash uchun GROUP BY operatoridan foydalanish. HAVING taklifini qo‘llash. Aloqaviy jadvaldagi ma'lumotlarni o‘zgartirish so‘rovlari: mavjud INSERT SELECT jadvalidan alohida INSERT VALUES yozuvini yoki yozuvlar guruhini kiritish Pastki so‘rovning ta'rifi. Ichki quyi so‘rovlarni shakllantirishga misollar.		4		NA		3
JAMI			40				20

3.