Oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

RISC tipidagi Mikroprosessor

RISC tipidagi Mikroprosessorlar oddiy, dasturlarda eng ko‘p uchraydigan buyruqlarni o‘z ichiga oladi. Qiyinroq buyruqlarni bajarish kerak bo‘lganda Mikroprosessorda ularni oddiylaridan avtomatik yig‘ish amalga oshiriladi. Bu MPlarda har bir oddiy buyruqni bajarishga, ularni yozib quyilganligi va parallel bajarilishi hisobiga 1 mashina takti sarflanadi
(CISC tizimidagi hatto eng qisqa buyruqni bajarishga ham odatda 4 takt sarflanadi).
RISC tipidagi birinchi MPlardan — ARM (uning asosida IBM PC RT SHK yaratilgan) 118ta turli xil buyruqlarga ega bo‘lgan 32-razryadli MP hisoblanadi. Zamonaviy RISC MPlari (80860, 80960, 80870, Power PC) 150 mln. amal/sekund tezkor, 64-razryadlidir.
Power PC mikroprosessorlari (Perfomance Optimized With Enhanced RISC PC) juda istiqbollidir va hozirning o‘zidayoq mashina-serverlarda va Makintosh tipidagi SHKlarda keng
qo‘llanilmoqda. Power PC mikroprosessorlari 300 MG gacha taktli chastotaga ega, Alpha Mikroprosessorlari esa hozirgi vaqtdagi eng yuqori taktli chastota — 600 MG modeliga ega.
RISC tipidagi mikroprosessorlar juda yuqori tezkorlikka ega, lekin dastur jihatdan CISCprotsessorlar bilan moslashgan — IBM PC SHKlari uchun ishlab chiqilgan dasturlarni bajarishda, ular CISC tipidagi MPlarni dasturli darajada, faqat emulyatsiya (modellashtirish, imitatsiya qilish) qilishi mumkin, bu esa ular samarali unumdorligini keskin pasayishiga olib keladi. Barcha yangi MPlar 0,35 mkm va undan kichik tartibli chiziqli o‘lchamli elementlarning shakllanishini ta‘minlovchi texnologiya asosida yaratiladi (an‘anaviy 80486 va Pentium MPlarida 0,8 mikrO‘nli elementlar ishlatilgan). Elementlar o‘lchamlarining kichiklashishi quyidagilarga imkon beradi:

• 
  MP taktli chastotasini 100 MG gacha va undan yuqorigacha oshirish, chunki tezkorlikni oshirishdagi to‘siq «yorug‘likning» etarli bo‘lmagan (!) tarqalish tezligidir (300 000 km/s); • pasaytirilgan manba kuchlanishi 3,3 Vni ishlatish imkoniyati (standart 5 V o‘rniga) hisobiga MP qizib ketishini kamaytirish. MP funktsional jihatdan ikki qismdan iborat:
  
• 
  amalli, u o‘z ichiga boshqarish qurilmasi (BQ), arifmetik-mantiqiy qurilma (AMK) va mikroprosessorli xotirani (MPX) oladi (bir nechta adresli registrlardan tashqari);
  
• 
  interfeysli, ular o‘z ichiga MPXning adresli registrlarini; buyruqlar registrlari blokini — mashinaning yaqin taktlarida bajariladigan buyruqlar kodlarini, saqlash uchun xotira registrlarini, shinalarni va portlarni boshqarish sxemasini oladi.
  

Ikkala qism parallel ishlaydi, lekin interfeysli qism amalli qismdan o‘zib ketadi, shuning uchun xotiradan navbatdagi buyruqni tanlab olish (uni buyruqlar registri blokiga yozish va oldindan tahlil qilish) amalli qism oldingi buyruqni bajarish vaqtida bajariladi. Zamonaviy mikroprosessorlar interfeysli qismida bir nechta guruh, registrlarga ega, ular turli darajadagi
o‘zib ketish bilan ishlaydi, bu esa amallarni konveyer usulida bajarish imkonini beradi. MPning bunday tashkil etilishi uning samarali tezkorligini sezilarli oshirish imkonini beradi.


Zamonaviy Mikroprosessorlarning turlari quyidagi jadvalda keltirilgan

Takt Ishlab Ishlab ‘rnatilgan Markasi chastotasi chiqilgan chiqqan Mikroprosessor (turi) (MG) vaqti tashkilot kompyuter markasi
	1	8088	4,7	1983		Intel	IBM PC XT
	2	80286	15-25	1985 1990		Intel	IBM IBM PS/2	PC	AT
	3	80386 80386SX 80386DX	25-40 25-40 25-40	1988 1991		Intel	IBM IBM IBM 386DX		386 386SX
	3	80386 80386SX 80386DX	25-40 25-40 25-40	1988 1991		Intel	IBM IBM IBM 386DX		386 386SX
		80486DX	25-50	1990			IBM		486
	4	80486DX2 80486DX4	50-66 100	1991 1991		Intel	IBM IBM 486DX4		486DX2
		80486DX2	66-80				Am		486DX2
	5	80486DX4 80486DX5	100-120 133	1992		AMD	Am Am 586		486DX4
		80486DLS	66-80		- –		486DLS
6		80486SLS 80486DX 80586 80560	66-80 66-80 100 120	1992 1993		Cyrix	486SLS Cx Cx Cx 5*60		486DX 5*86
7		80486DX2 80486DX4	66-80 100	1992 1993		Ti	Ti Ti 486DX4		486DX
8		80586	100 undan ortiq	1993 va yildan boshl.	–	Intel	Pentium

Pentium mikroprosessorlari 80586 (R5) mikroprosessorlari Intel firmasi tomonidan patent-langan Pentium tovar markasi bo‘yicha ko‘proq ma‘lumdir (boshqa firmalarning 80586 MP boshqacha belgilanishga ega: AMD firmasida K5, Cyrix firmasida Ml va b.).

Pentium Pro mikroprosessorlari 1995 yil sentyabrda savdo markasi Pentium Pro bo‘lgan 80686 (Rb) MP ning taqdimot marosimi bo‘ldi va savdoga chiqarildi.
Mikroprosessor 2 ta kristalddan: MP ni o‘zidan va kesh-xoti-radan tashkil toptan. Lekin u Pentium bilan tuliq. mos kelmaydi va xususan, maxsus tizimli platami talab etadi. Pentium Pro 32- bitli ilovalarda yaxshi ishlaydi, 16-bitli ilovalarda esa xattoki Pentiumga birmuncha yutqazadi.
Pentium mikroprosessorlari 80586 (R5) mikroprosessorlari Intel firmasi tomonidan patent-langan Pentium tovar markasi bo‘yicha ko‘proq ma‘lumdir (boshqa firmalarning 80586 MP boshqacha belgilanishga ega: AMD firmasida K5, Cyrix firmasida Ml va b.).
Pentium Pro mikroprosessorlari 1995 yil sentyabrda savdo markasi Pentium Pro bo‘lgan 80686 (Rb) MP ning taqdimot marosimi bo‘ldi va savdoga chiqarildi.
Mikroprosessor 2 ta kristalddan: MP ni o‘zidan va kesh-xoti-radan tashkil toptan. Lekin u Pentium bilan tuliq. mos kelmaydi va xususan, maxsus tizimli platami talab etadi. Pentium Pro 32-bitli ilovalarda yaxshi ishlaydi, 16-bitli ilovalarda

6. bob-Shaxsiy kompyuterlarda interfeys tushunchasi

   1. 
      Mavzu-Foydalanuvchi uchun shaxsiy kompyuter va qurilmalarni tanlash Reja:
      

Reja:

1. 
   Kompyuterning qismlarini sanash
   

2. Kompyuterning asosiy qurilmalari

3. 
   Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari