|
Фойдаланилган адабиётлар
1.
Adler A
.
The course of human life as a psychological problem //
Human Development, № 11. - P. 184-200.
2.
Варламова Е.П. Степанов С.Ю.
Психология творческой уникальности
человека. - М.: ИП РАН, 2002.
3.
Дружинин В.Н.
Психология общих способностей. - СПб.: Питер,
2000
.
4
.
Хутороской А.В.
“Дидактическая эвристика” теорея и технология
креативного обучения. Издательство Московского университета. 2003.
TEXNOLOGIYA FANIDA NAZARIY BILIMLARNI AMALIYOTGA
TATBIQI
Isamova Oygul Akbarovna -
Andijon viloyati Baliqchi tumani
22- umumiy o‘rta ta’lim maktabi
Annotatsiya. Ushbu maqola o‘quvchilarni texnologiya darslarida olgan
bilimlarini amaliyotda qo‘llay olishi, har bir o‘quvchining kundalik hayotiy
ko‘nikmalarni egallashi zarurligi to‘g‘risida yoritilgan.
Kalit so‘zlar: nazariy va amaliy dars, bilim, ko‘nikma, malaka, ilmoq, havoyi
halqa.
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda ta’lim sohasiga eng muhim vazifa
sifatida e’tibor qaratib kelinayotgani sir emas. Bu sohada qator islohatlar qabul
qilindi. Hayotga tatbiq etilayotgan qonunlar, dasturlar, yangilanishlar va
o‘zgarishlar buning yaqqol namunasidir. Ta’limga davlat miqyosida berilayotgan
bu e’tibor, o‘qituvchilarga katta mas’uliyat yuklaydi. Yaratilayotgan keng
imkoniyatlardan foydalanib, yurtimiz kelajagi bo‘lmish bolalarimizni bilimdon,
yuksak ma’naviyatli, har tomonlama barkamolinson qilib tarbilashda,
o‘qituvchidan tinmay izlanish, zamonaviy ilg‘or pedagogik texnologiyalarni
qo‘llash – davr taqozosi bo‘lib qolmoqda.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘qitiladigan “Texnologiya” fani nazariy
o‘zlashtirilgan mavzularni amalda qo‘llay olish, egallangan bilimlarni hayotga
tatbiq etishga o‘rgatadi. O‘quvchi yoshlar voyaga yetib qaysi kasbni egallashidan
193
qat’iy nazar “Texnologiya” fanidan olgan bilim va ko‘nikmalari hayoti davomida
asqotadi.
“Texnologiya” darslarida har bir dars avvalo nazariy, so‘ngra amaliy tarzda
o‘rgatiladi. 5-, 6-, 7-sinflarda texnologiya darslari haftasiga 2 soatdan qo‘yilgan.
Ushbu darslarni dars jadvaliga birin-ketin yani birinchi, ikkinchi soat yoki
uchinchi, to‘rtinchi soat va hakozo tartibida qo‘yilishi maqsadga muvofiqdir.
Bunda o‘quvchilar nazariy olingan bilimlarni amalda bajarib mustahkamlaydilar.
8-,9-sinflarda esa haftasiga 1 soatdan qo‘yilgan bolib, bu sinflarda uyga berilgan
topshiriq ko‘proq hajmni tashkil etadi.
Texnologiya darsliklaridagi har bir mavzudan olingan bilim, ko‘nikma va
malakalar o‘quvchilarning kelajak hayotlarida muhim poydevor vazifasini o‘taydi.
Har bir o‘g‘il-qiz qaysi kasb egasi bo‘lishidan qat’i nazar bir oilaning sohibi va
sohibasi bo‘ladilar. Demakki kundalik turmushda uchraydigan yumushlarni
mustaqil bajara olishlari ko‘nikmalari kerak bo‘ladi. Bu bilan oila buyudjetlariga
ham anchagina foyda keltirishlari mumkin bo‘ladi.
Misol uchun 9-sinf darsligida qizlar uchun ilmoq yoki spitsa yordamida turli
buyumlar to‘qish mavzusi yoritilgan. Qo‘lda to‘qilgan kiyim va buyumlarga
bo‘lgan qiziqish doimo yuqori bo‘lib kelgan, chunki inson to‘qish hunarini
mukammal egallagan bo‘lsa, o‘zining didiga va turli mavsumga mos bo‘lgan kiyim
va buyumlarni qo‘lda to‘qib olish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Bu esa bozordagi
tayyor buyumdan anchagina arzon bo‘lib, iqtisodiy tejamkorlikka olib keladi.
Qo‘lda to‘qish jarayoni ilmoq yordamida amalga oshirilishi mumkin. Bu ish
qurolini topish esa muammo emas. Ilmoqni yengil metall, yog‘och, plastmassadan
tayyorlangan turlari mavjud. Ilmoqlar odatda 12-15 sm uzunlikda, turli
yo‘g‘onlikda, ilgich qismi turli (to‘mtoq, o‘tkir, ingichka, yo‘g‘on) shaklli qilib
tayyorlanadi. Ilmoqning yo‘g‘on-ingichkaligi raqam bilan belgilanib, ilmoqning
diametri uning raqamini belgilaydi. Masalan diametric 2 mm bo‘lgan ilmoq
ikkinchi raqamli va hakozo bo‘ladi. To‘qiladigan ipning ingichka- yo‘g‘onligiga
moslab ingichka iplar uchun kichik raqamli, o‘tkir uchli, yo‘g‘on iplar uchun
raqami yuqori bo‘lgan to‘mtoqroq uchli ilmoqlar tanlanadi. Ilmoq yordamida turli
xil kiyim va buyumlarni to‘qish mumkin. Shuningdek, xilma-xil shaklli
o‘yinchoqlar, bezak elementlari, tugmachalar, bezak gullar, tasma arqonchalar,
to‘rlar tayyorlash mumkin.
Ilmoqda to‘qishni o‘rganish ancha oson. Ish oddiy halqa hosil qilishdan
boshlanadi. Halqa hosil qilish uchun koptok ipning ichidan tortib bo‘shatiladi, soat
millariga teskari yo‘nalishda ipni harakatlantirib, chalishma hosil qilinadi. So‘ng
chap qo‘lning bosh va ko‘rsatkich barmoqlari uchlari bilan chalishmaning iplar
kesishgan qismidan ushlab turiladi. Ong qo‘lda esa, xuddi qalam ushlagandek
ilmoqni ushlab turib, ilmoq uchini chalishma orasiga kiritiladi va kalavadan
kelayotgan ipni shu chalishma oralig‘idan tortib chiqariladi. Shu tariqa havoyi
halqa hosil qilinadi.
Yana bir misol: 7-sinf darsligi servis xizmati yo‘nalishida xalq
humarmandchilik turlaridan biri bo‘lgan “Quroqchilik” san’ati haqida yoritilgan.
Quroqchilik xalq hunarmandchiligining qadimiy va keng tarqalgan turlaridan biri
194
hisoblanadi. Quroq bitta buyumda rangi va fakturasi turlicha bo‘lgan gazlama
qoldiqlarini birlashtirishdir. Bu usul bilan yostiq jildlari, ko‘rpa, divan va stul
uchun g‘iloflar, gilamchalar, shuningdek, kiyimlar uchun bezak va to‘ldiruvchi
detallar tayyorlash mumkin. Quroq texnologiyasida istalgan gazlamadan, ham
yangi, ham avval ishlatilgan gazlamadan foydalanish mumkin.
Texnologiya darslarida o‘quvchilarda badiiy didni o‘stirish, sabr-toqatlilik
hislatlarini shakllantirish, gazlama qoldiqlaridan unumli foydalanish, ularni
o‘lchash-rejalash va gazlama bo‘laklarini o‘zaro muvofiq joylashtirish hamda eng
asosiysi tejamkorlikka o‘rgatish, ushbu mavzuni nazariy va amaliy tarzda
mukammal o‘rganish orqali amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
