Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “iqtisodiyot” kafedrasi

V_x – jihozning haqiqiy ishlagan vaqti, soat;

F_k – kalendar vaqt fondi;

F_r – rejim vaqt fondi.

Jihozlardan vaqt bo’yicha foydalanishning muhim ko’rsatkichlaridan biri bo’lib smenalik koeffitsienti hisoblanadi. Ushbu ko’rsatkich 2 xil usulda aniqlanadi:

1. 
   usulda ishlangan stanok smenalar sonini o’rnatilgan jihozlar soniga bo’lish orqali to’iladi.
   
2. 
   usulda 1 sutkada barcha smenalarda ishlangan stanok soatlar jihozning 1 smenadagi haqiqiy ish vaqti fondiga bo’linadi.
   

Mashinasozlik korxonalarida smenalik koeffitsienti 2 smenali ish tartibida 1,7

– 1,9 ga, 3 smenali ish tartibida 2,5 – 2,7 ga teng bo’ladi.

1. 
   usul aniqroq natija beradi, chunki bunda smena ichidagi to’xtashlar e’tiborga olinmaydi.
   
2. 
   usulda esa smena ichidagi yo’qotishlar hisob natijasiga ta’sir ko’rsatmaydi.
   

Jihozlardan ekstensiv foydalanish darajasiga baho berishda jihozni ishlab chiqarishga jalb etishni xarakterlaydigan ko’rsatkichlardan foydalaniladi. Bular o’rnatilgan jihozlarning jami jihozlar tarkibidagi ulushi; harakatdagi jihozning o’rnatilgan jihozlar tarkibidagi salmog’i:
; ;

bu yerda: