Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “iqtisodiyot” kafedrasi

V_s – o’rtacha sutkalik ishlab chiqarish hajmi, natural ifodada;

T_s – ishlab chiqarish sikli davomiyligi, kun;

Тм – mahsulot birligi tannarxi, so’m;

K_o’ – xarajatlarning o’zgarishi koeffitsienti (0,65-0,75).

Yetkazib berish shartnomalar asosida hisoblanadigan va korxona faoliyati samaradorligini belgilab beradigan “sotilgan mahsulot hajmi” ko’rsatkichiga e’tibor qaratiladi. Sotilgan mahsulot hajmi quyidagi formula asosida aniqlanadi:

SM=TM+(Q_yb-Q_yo)

bu yerda:

Q_yb, Q_yo – yil boshi va yil oxirida korxona omborxonasidagi tayyor mahsulot qoldig’i, ming so’m.

4. Jihozlar mutanosibligini hisoblash

Ishlab chiqarish dasturi rejalashtirilgandan so’ng material resurslarga talab aniqlanadi. Bunda material resurslarini moliyalashtirish manbalaridan va ularni sotib olish manbalari samaradorligini e’tiborga olish zarur.

9.1-chizma. Korxonaning material bazasini shakllantirish.

Material va ishchi kuchiga talab bashorati ular bilan boliq xarajatlarni hisoblash uchun zarur. Ishlab chiqarishning material resurslarga talabni hisoblash uchun boshlanich ma’lumot bo’lib rejalashtirilgan mahsulot va xizmatlar, ishlab chiqarish hajmi, mahsulot birligi uchun material resurslar sarf me’yorlari hisoblanadi. Material resurslarga talab, material sarf me’yorini mahsulot hajmiga ko’paytirish orqali barcha turdagi resurslar bo’yicha natural va qiymat ifodasida aniqlanadi.

9.1-jadval.

Ishlab chiqarish dasturiga resurslar sarfi hisobi. (xom ashyo va materiallar)