Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Suhbatlashayotganda quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

• 
  ota-onaga muomala qilish chegarasini bilish;
  
• 
  ustozlar bilan so‘zlashish me’yorini bilish;
  
• 
  ustozlarni ko‘proq tinglab, kamroq gapirish;
  
• 
  qizlarning yigitlar bilan muloqot qilish me’yorini bilishi;
  
• 
  tengdoshlar bilan gaplashishda haddidan oshmaslik;
  
• 
  bir me’yorda gapirish;
  
• 
  adabiy til me’yorlariga amal qilish;
  
• 
  avval o‘ylab, keyin so‘zlash;
  
• 
  berilgan savollarga bilgancha javob berish;
  
• 
  hammaga berilgan savolga (o‘zini ko‘rsatish maqsadida) birinchi javob berishga shoshilmaslik. Boshqalarning javobini tinglab, qo‘shimcha bo‘lsa kiritish;
  
• 
  suhbatdoshingizning fikrini bo‘lmay tinglash;
  
• 
  fikr bildirmoqchi bo‘lsa, albatta, uzr so‘rash;
  
• 
  chiroyli so‘zlardan foydalanish;
  
• 
  qisqa, lo‘nda, tushunarli qilib gapirish;
  
• 
  o‘zidan kichiklarga tushuntirish qiyin bo‘lgan so‘zlarni misollar bilan tushuntirish;
  
• 
  o‘zidan kichiklar so‘zlayotganda xato qilsa, og‘ir botmaydigan qilib to‘g‘rilash;
  
• 
  yaxshi suhbatdosh bo‘lish uchun ko‘p o‘qish.
  

Ishga oid uchrashuvlardagi suhbat rasmiy munosabatlar chegarasidan chiqmasligi, unda xushmuomala ohang ustun bo‘lishi kerak. Xushmuomalalik me’yoridan ortganda tilyog‘lamalikka aylanishini unutmang.

Sizga qilingan murojaatlarga hech qachon “he”, “nima?”, “axa”, “hm”, “da”, “ne-e” tarzida yoki bosh qimirlatib javob bermang.

Bilim mezonida so‘zing o‘lchab ol, Ilmsiz gap bari shamoldir shamol.
Sa’diy SHeroziy

Mumkin emas:

• 
  ota-onaga, ustozga, kattalarga tik qarash;
  
• 
  ota-ona, ustoz, umuman, kattalarning gapini bo‘lish;
  
• 
  har qanday holda ham kattalarga chaqchayib, gap qaytarish;
  
• 
  keksalar oldida mahmadanalik qilish;
  
• 
  yoshi va mavqei ulug‘larga aql o‘rgatish;
  
• 
  qizlarning yigitlar, aka-ukalari bilan gap talashishi;
  
• 
  kattalar gapirayotganda “buni bilaman” deb kesish;
  
• 
  gapni oxirigacha eshitmay turib, bajarishga kirishish;
  
• 
  boshqalarning fikrlari tufayli ularni uyaltirib, xijolat qilish;
  
• 
  boshqaga berilgan savolga javob berish;
  
• 
  begonalar suhbatiga suqilish;
  
• 
  uch yoki undan ortiq kishi turganda ikki kishining past ovozda gaplashishi;
  
• 
  ko‘p gapirish;
  
• 
  baland ovozda yoki ming‘irlab gapirish;
  
• 
  ovqat chaynab turib gapirish;
  
• 
  shoshilib, tez gapirish;
  
• 
  gap orasida o‘zini maqtash;
  
• 
  birovlarni yomonlash;
  
• 
  hadeb bir so‘zni takrorlash;
  
• 
  davraning o‘rtasiga tushib olib, gap bermaslik;
  
• 
  suhbatdoshini yolg‘onchilikda ayblash.