Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti san’atshunoslik fakulteti qo’lyozma huquqida: udk 37. 04 Jumayeva Farangiz Istam qizi

3-mashq; Bu mashqda 3\4 o‘lchovida ikkinchi hissaga uzishni ishlash ko‘zda tutilgan. Ko‘rib turganimizdek, mashqning har taktida chap qo‘lda birinchi hissadagi choraktalik nota ikkinchi hissadagi sakkiztalik notaga liga bilan bog‘langan va taktning qolgan hissalariga pauzalar yozilgan. Biz bilamizki, bu bir-biriga liga bilan bog‘langan notalar 1i 2ga sanaladi. Yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek, bu nota choraktalikdan uzun bo‘lganligi sababli saqlab ko‘rsatiladi va ikkinchi hissaga uziladi. O‘ng qo‘lda oddiy 3\4 o‘lchovidagi dirijorlik sxemasi olib borilaveradi.

4-mashq; Bu nashqda ham birinchi hissaga uzishni ishlash ko‘zda tutilgan. Mashqda ko‘pgina xor asarlarining yakunlovchi qismida uchraydigan birinchi hissada uzish kabi ritmik shakllarni o‘rganish lo‘zda tutilgan. Ko‘rib turganimizdek, chap qo‘lda birinchi taktdagi nuqtali yarimtalik nota ikkinchi taktdagi birinchi hissadagi choraktalik notaga liga bilan bog‘langan va ikkita choraktalik pauza qo‘yilgan. Demak, dirijor chap qo‘lda birinchi taktdagi nuqtali yarimtalik notani to‘liq saqlab ko‘rsatib, ikkinchi taktning birinchi hissasidagi choraktalik notani ham unga ulab saqlab ko‘rsatib, keyin uzishi lozim. O‘ng qo‘lda oddiy 3\4 o‘lchovidagi dirijorlik sxemasi olib borilaveradi.

5-mashq; Bu mashqda uch chorakli sxemaning uchinchi hissasidan boshlashni o‘rganish ko‘zda tutilgan. Ko‘rib turganimizdek, har ikkala qo‘llarda ham bir xil ritmik shakl berilgan. Ya’ni mashqning birinchi taktida birinchi va ikkinchi hissalarda ikkita choraktalik pauzalar va uchinchi hissaga choraktalik nota yozilgan. Ikkinchi taktda esa, birinchi hissaga choraktalik nota va ikkinchi-uchinchi hissalarga yarimtalik nota yozilgan. Demak, dirijor har ikkala qo‘llar bilan birinchi taktdagi birinchi va ikkinchi hissalarni o‘tkazib, uchinchi hissaga dirijorlik qilib boshlaydi. Mashqning ikkinchi taktida esa, har ikkala qo‘llar bilan birinchi hissadagi choraktalik notani dirijorlik qilib, ikkinchi va uchinchi hissalardagi yarimtalik notani saqlab ko‘rsatib uzadi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, dirijor birinchi taktning uchinchi hissasidagi choraktalik notaga aniq auftakt berishga jiddiy e’tibor qilmog‘i lozim.