Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Modellashtirish shakllari xilma-xil bo‘lib, ular ishlatilgan modellarga va ularni qo‘llash sohasiga bog‘liq. Modellarning tabiati bo‘yicha mavzu va belgi (axborot) modellashtirish an’anaviy ravishda ajralib turadi.
Mavzuni modellashtirish modellashtirish ob’ektining ma’lum geometrik, fizik, dinamik yoki funksional xususiyatlarini aks ettiradigan modelga asoslanadi; aniq holda, original modeldagi xatti-harakatlar yagona matematik munosabatlar, masalan, birlashtirilgan differensial tenglamalar bilan tavsiflanganda, analog modellashtirish.
Agar model va simulyatsiya qilingan ob’ekt bir xil jismoniy tabiatga ega bo‘lsa, unda biz jismoniy modellashtirish haqida gapiramiz. Masalan: modellashda modellar, diagrammalar, chizmalar, formulalar va boshqalar. Bunday modellashtirishning eng muhim turi bu matematik modellashtirish.
Mavhum modellar – bu fikrlash, ong orqali yaratilgan ideal dizayndir. Mavhum modellar bu til konstruksiyalaridir va turli xil tillar, turli darajadagi ixtisoslashgan tillar orqali shakllantirilishi va boshqa odamlarga еtkazilishi mumkin.
Ushbu spektrning yuqori darajasida tabiiy til yordamida yaratilgan modellar va shunga o‘xshash ushbu fan sohasining hozirgi holati uchun maksimal darajada aniqlik va aniqlikka ega modellar mavjud.
Amaliy pedagogikada modellashtirishning ahamiyati muammosini ko‘rib chiqib, modellashtirish funksiyalariga murojaat qilish tavsiya etiladi: tavsiflovchi, prognostik va normativ.
Ta’rif funksiyasi shundan iboratki, modeldagi mavhumlik tufayli kuzatilgan hodisalar va jarayonlarni shunchaki tushuntirish mumkin. Bu borada muvaffaqiyatli modellar ilmiy nazariyalarning tarkibiy qismiga aylanadi va ularning mazmunini aks ettirishning samarali vositasidir.
Akmeologik model – bu asl ob’ektning muhim xususiyatlarini - professionalning ideal qiyofasini yoki shaxsiy va kasbiy rivojlanish modelini aks ettiradigan ob’ektlar va belgilar tizimidir.
Pedagogik akmeologiya – bu amaliy fan bo‘lib, uning predmetlari va o‘qituvchilarning kasbiy darajasi, o‘qituvchining kasbiy еtukligi va shaxsiyatining cho‘qqilarga chiqish shartlari va shakllari (N.V. Kuzmina). Ta’limning akmeologiyasi, o‘z navbatida, yuqori sifatli ta’lim tizimiga erishish va o‘quv jarayoni sub’ektlari: o‘qituvchi va talabaning rivojlanishi uchun sharoitlarni o‘rganadi.
Akmeologik makon – bu o‘qituvchilar va talabalar faoliyatida muvaffaqiyat, yuqori natijalar, ijodiy izlanishlar uchun o‘rnatiladigan muhit.
Akmeologik texnologiya – shaxsning ichki imkoniyatlarini ochishga, shaxsiy va kasbiy rivojlanish hamda kasbiy mahoratning yuqori darajasiga erishishga yordam beradigan xususiyatlar, fazilatlarni rivojlantirishga qaratilgan vositalar to‘plami.
Akmeologik maktab – bu barcha o‘quv fanlarining shakllanishi va rivojlanishi uchun barcha zarur shart-sharoitlar yaratilgan, shaxs va jamiyatni rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan yuqori g‘oyalar mavjud bo‘lgan ta’lim muassasasi.
Model – bu asl ob’ektning ba’zi muhim xususiyatlarini takrorlaydigan ob’ektlar yoki belgilar tizimidir.
Modellashtirish – bilim ob’ektlarini ularning modellari bo‘yicha o‘rganish; ushbu hodisalarning izohlarini olish, shuningdek, tadqiqotchini qiziqtirgan hodisalarni bashorat qilish uchun real hayot ob’ektlari, jarayonlar yoki hodisalarning modellarini qurish va o‘rganish.