Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Mexanika – matematika fakulteti Amaliy matematika va informatika yo’nalishi “Programmalash va taqmoq texnologiyalari” kafedrasi

1.2. Masalani yechish mexanizmi 

Kafedra faoliyatini avtomatlashtirish tizimini yaratishda XAMPP va Aptana 

Studio  3  dasturiy  ta’minoti  Windows  operatsion  tizimida  o’rnatildi.  Bu  kafedra 

axborot tizimi php tilida yaratildi. Chunki bu tilning tushunarliligi va soddaligidir. 

Yana  shu  tilda  yaratilgan  yiiframeworkdan  faydalanildi,  bunga  sabab  bu 

frameworkning  imkoniyatlari  biz  yaratgan  tizimga  mos.  Berilganlar  bazasini 

saqlash MySql tizmida amalga oshirildi va server sifatida Apache server tanlandi. 

AJAX 

Ajax  texnologiyasi  terminini  Jesse  James  Garrent  2005-yil  18-fevraldagi 

“Web  sahifalarga  yangi  yondashuv”  nomli  maqolasida  birinchi  bo’lib 

ishlatgan.Keyinchalik  uni  amalda  qo’llagan.  AJAX  -

  Asynchronous  Javascript 

and XML ya’ni asinxron 

JavaScript

 va 

XML 

[9]. 

Web texnologiyalari 2 turga bo’linadi. 

  Server 

  Klient 

Klient  qismdagi  ayrim  qulayliklarning  ta’minlanishi  ajax  texnologiyasi 

bilan bog’liq ya’ni internet tezlik uncha yuqori bo’lmasa ham ajax texnologiyasi 

yordamida serverdan ma’lumotlarni olish mumkin.Agar php yordamida serverga 

murojaat qiladigan bo’lsak sahifalar qayta yuklanishi kerak bo’ladi.Bunda internet 

tezligi  yuqori  bo’lishi  kerak  va  har  bir  harakat  uchun  sahifalar  yangilanishini 

kutish  kerak.Ajax  texnologiyasi  serverga  qismga  yordamchi  qism  hisoblanadi, 

ya’ni foydalanuvchining imkoniyatlarini oshiradi. 

Ajax  texnologoyasining  eng  muhim  jihatlaridan  biri  bu  sahifalarni  qayta 

yuklamasdan serverdan ma’lumotlarni yuklab oladi. 

Ajax ning 2 ta xususiyati bor: 

1.  Sahifalar  qayta  yuklanmasidan  serverga  borib  amal  bajarib  qaytib 

kela oladi. Bunda ma’lumotlar JSON yoki XML formatida jo’natiladi 

va qabul qilinadi. 

---

10 

 

 

2.  DHTML  ya’ni  o’zgaruvchan  sahiflar  yaratish

, 

ya’ni

 

javascript  bilan 

ishlash.