Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi chirchiq davlat pedagogika instituti



Download 245,7 Kb.
bet2/4
Sana27.04.2022
Hajmi245,7 Kb.
#585016
1   2   3   4
Bog'liq
KURS ISHI MAGNITOMEXANIKA

Magnitomexanik hodisalar
Magnitomexanik hodisalar — magnitli mikrozarralarning magnit momenti bilan mexanik momenti orasidagi bogʻlanishga doyr hodisalar. Atom yadrosi atrofida zarralar (elektron, proton, neytron)ning harakati tufayli atomda magnit momenti hosil boʻlishi bilan birga mexanik moment ham yuzaga keladi. Ferromagnit jismlarni magnit maydonta joylashtirilsa, atomlar magnit moment yoʻnalishini maydon yoʻnalishi boʻyicha oʻzgartiradi. Bunday oʻzgarish esa, oʻz navbatida, atomlarning mexanik momenti oʻzgarishiga olib keladi. Lekin jismning toʻliq mexanik momenti (harakat miqdori) oʻzgarmaydi, jism atomlarining mexanik momenti yoʻnalishiga teskari harakat miqdori momenti hosil boʻladi, u holda jism aylanma harakatlanadi. Buni solenoidda elastik ipga osilgan metall sterjenda kuzatish mumkin. Agar solenoiddan elektr toki oʻtkazilsa, metall sterjen magnitlanadi va aylanma harakatlanadi. Bunda harakat miqdorini ipning buralishidan aniqlanadi (tajribani 1915-yilda A. Eynshteyn va golland fizigi V. de Xaaz amalga oshirgan). Bu tajribada metall sterjen oʻz oʻqi atrofida tez aylantirilsa tashki magnit maydon boʻlmaganda ham (yaʼni solenoidda elektr toki boʻlmasa ham) sterjen magnitlanishini kuzatish mumkin. Bu effektni amerikalik olim S. Barnett 1909-yilda kuzatgan. Magnitomexanik hodisalar, ayniqsa, atom tuzilishini oʻrganishda muhim. Magnitomexanik hodisalar har xil jismlarning magnit xossalarini aniqlashga imkon beradi.
Doimiy magnit po'lat yoki boshqa qattiq qotishma bo'lagi bo'lib, magnitlangan holda magnit energiyaning saqlangan qismini barqaror ravishda saqlaydi. Magnitning maqsadi manba bo'lib xizmat qilishdir magnit maydon, bu vaqt o'tishi bilan ham, tebranish, harorat o'zgarishi, tashqi magnit maydonlar kabi omillar ta'sirida ham sezilarli darajada o'zgarmaydi. Doimiy magnitlar turli xil qurilmalar va qurilmalarda qo'llaniladi: o'rni, elektr o'lchash asboblari, kontaktorlar, elektr mashinalari.

Uchun qotishmalarning quyidagi asosiy guruhlari mavjud doimiy magnitlar:


2) po'lat - nikel - alyuminiy asosidagi qotishmalar, ba'zi hollarda kobalt, kremniy qo'shiladi: alni (Fe, Al, Ni), alnisi (Fe, Al, Ni, Si), magniko (Fe, Ni, Al, Co). );


3) kumush, mis, kobalt asosidagi qotishmalar.


Doimiy magnitni tavsiflovchi miqdorlar qoldiq induksiyadir IN r va majburlash kuchi H c. Tayyor magnitlarning magnit xususiyatlarini aniqlash uchun bog'liqlik bo'lgan demagnetizatsiya egri chiziqlari qo'llaniladi (7-14-rasm). IN = f(– H). Egri chiziq halqa uchun olinadi, u avval to‘yinganlik induksiyasigacha magnitlanadi, so‘ngra magnitsizlanadi. IN = 0.


havo bo'shlig'idagi oqim. Magnitning energiyasidan foydalanish uchun uni havo bo'shlig'i bilan qilish kerak. Doimiy magnit tomonidan havo bo'shlig'idagi oqimni o'tkazish uchun sarflangan MMF komponenti erkin MMF deb ataladi.


Havo bo'shlig'ining mavjudligi d dan magnitdagi induksiyani kamaytiradi IN r to IN(7-14-rasm) xuddi halqaga o'rnatilgan g'altakdan demagnetizatsiya qiluvchi tok o'tkazib, kuchlanish hosil qilgandek. H. Ushbu mulohaza magnitning havo bo'shlig'idagi oqimni hisoblash uchun quyidagi usulning asosidir.


Bo'shliq bo'lmasa, butun MMF magnit orqali oqimni o'tkazishga sarflanadi:


qayerda l m - magnitning uzunligi.


Havo bo'shlig'i mavjud bo'lganda, MDSning bir qismi F d bu bo'shliq orqali oqimni o'tkazishga sarflanadi:


F=F μ + F d(7-35)


Faraz qilaylik, biz shunday demagnetizatsiya qiluvchi magnit maydon kuchini yaratdik H, nima


H l μ = F d(7-36)


va induksiya bo'ldi IN.


Tarqalish bo'lmasa, magnitdagi oqim havo bo'shlig'idagi oqimga teng bo'ladi.


Bs μ = F δ Λ δ = Λ l m d d , (7-37)


qayerda s m - magnitning kesimi; d d = m 0 s d/d; m 0 - havo bo'shlig'ining magnit o’tkazuvchanligi





Download 245,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish