Oliy va oʻrta maxsus ta’lim

*Nominal belgi - bunda hujjatlar vazifasiga yoki nomiga koʻra (hisobotlar, aktlar, qarorlar, buyruqlar va h.k.) birlashtiriladi.
*Xronologik belgi - bunda hujjatlar kalendar davrlari boʻyicha guruhlanadi (oylar, yillar boʻyicha hisobo?lar)
*Korrespondentsiyalar belgisi - bunda hujjatlar kelish manbaalari (vazirliklar, qoʻmitalar, birlashmalar, kontsernlar va h.k.)ga koʻra birlashtiriladi.
*Yoʻnalishlar boʻyicha - bunda hujjatlar yoʻnalishlar (fan-texnika kengashining maxsus ilmiy kengash qarori va h.k.) boʻyicha birlashtiriladi.
*Geografik belgi - bunda hujjatlar bir shahar yoki tumanda boʻlgan korxona, tashkilotlar boʻyicha guruhlanadi.
Hujjat oborotini tartibga solish uchun axborat oqimini, uning barqarorligini, paydo boʻlishi va vazifasini oʻrganish lozim. Bu hol turli usullar (o¨zaki soʻrash, anketalash, tadqiq qilishning maxsus kartalari) yordamida bajariladi.
Hujjat oborotini oʻrganishda hujjat qaerdan kelishini, qaerda qayd qilinishini, qaerga berilishini, bu hujjat asosida qanday hujjatlar ishlab chiqilishini, hujjat tayyorlash davriyligini, nusxasi va h.k.larni aniqlash talab qilinadi. Buning natijasida hujjat oboroti marshruti tuziladi.
Shundan soʻng hujjat oboroti tizimi loyihalanadi, bunda hujjat shakllarini yaxshilash, ularnin? oborot vaqtini qisqartirish, hujjat b?lan eshlashni maqsadga muvofiqlashtirish hamda ijroni nazorat qilishning turli yoʻllari topiladi.
Hujjat oboroti tizimida korrespondentsiyalarning eksped-itsiyadan korxonaning tarkibiy boʻlinmalariga ma’lum tartibda etkazib berilishi muhimdir. Hujjatlar hajmi katta va korxona xududi ancha tarqoq yoki koʻp joyni egallagan boʻlsa, transport vositalaridan foydalanish, halqa marshruti?i oashkil etish maqsadga muvofiqdir.
Hujjat oborotini takomillashtirish koʻp jihatdan korxona-ning oʻziga, uning hujjat ustida ishlash madaniyatini koʻtarish uchun qunt bilan ish olib borishi va tashabbus koʻtarishiga hamda qo¨ozlarni rasmiylashtirish va ular harakati toʻgʻrisidagieskicha qarashlarga keskin barham berishga bo¨liqdir.
Gap shundaki, ish yuritish yagona davlat tizimi bu qoʻllanma emas, u korxona va tashkilotlarda hujjatlashtirish ishlarini tashkil etishni koʻrsatib bermaydi. Unda printsipial qoidalar, me’yoriy talablar va tavsiyalar bor, ?olos. Ulardan har bir idora, uning muassasa va korxonalarida ish yuritish boʻyicha aniq yoʻl-yoʻriqlar ishlab chiqish uchun foydalanish lozim. Hujjat oborotida hujjat ustida ishlash operatsiyalarini kamaytirish yoki umuman takroriy operatsiyalarga yoʻl qoʻymaslik lozim.