Oliy va o‘rta maxsus ta’lim

Coreldraw 10 muharririning ishchi oyna elementlari.

Kodlashtirishning vektorli usulida geometrik shakllar, egri va to’g’ri chiziqlar, aylana, kvadrat, ellips, qism tasvirlar kompyuter xotirasida matematik formula kabi geometrik abstraktciyalar ko’rinishda saqlanadi. Masalan, aylana shaklini kodlashtirish uchun, u alohida piksellar ko’rinishida bo’lishi shart emas. Uning radiusi, markaziy nuqta koordinatalari va rangining xotirada saqlanishi etarli bo’ladi. To’rtburchak uchun esa uning tomonlari uzunligi, joylashuv o’rni va rangini xotirada saqlash lozim. Matematik formulalar yordamida turli xildagi shakllarni izohlash mumkin. Murakkab shakllarni chizishda bir nechta oddiy shakllardan foydalaniladi. Masalan, burchaklari yoysimon bo’lgan to’rtburchak shaklni qora rangda bo’yaymiz, unga uchta oqdagi to’rtburchak va birta qora rangdagi to’rtburchak shaklni qo’shib uch dyuymli disketa rasmini hosil qilish mumkin (1-rasm).

1-rasm. Bir necha qismdan iborat vektor tasvir.

Vektor formatdagi barcha ko’rinishlar bir necha qismlardan iborat bo’lib, ularni bir-biriga bog’liqsiz holda o’zgartirish mumkin. Ushbu qismlar ob`ekt deb nomlanib, bir necha ob`ektlar yordamida yangi ob`ekt yaratiladi. Buning natijasida ob`ektlar yanada murakkab ko’rinishga ega bo’lish holati kuzatiladi. Har bir ob`ektda ularning kattaligi, egriligi va joylashuv o’rnining qiymatlari orqali beriladi. Shu sababli, tasvir ko’rinishlarini oddiy matematik amallar yordamida o’zgartirish imkoniyati yaratiladi. Vektorli grafikani qo’llaganda, ob`ekt hajmining juda ham kichik yoki aksincha, juda ham katta kenglikda bo’lishi inobatga olinmaydi. Ikki holda ham rasm bilan ishlash bir xil kechadi. Xohlagan paytda tasvir sifatini o’zgartirmay turib, uni kattalashtirish yoki kichraytirish imkoniyati mavjud. Vektorli usulda kodlashtirishning muhim ahamiyati
grafik faylning hajmi rastrli grafiklar fayllari hajmiga nisbatan sezilarli darajada kichikligidir. Biroq, vektorli grafikaning kamchilik tomonlari ham mavjud. Birinchidan, hosil qilinayotgan tasvirning shartliligi, ya`ni tasvirlar formulalar yordamida qurilgann egri chiziqlardan iborat bo’lganligi sababli, haqiqiy tasvirni hosil qilish juda mushkuldir. Shuning uchun vektorli grafikani tasvirlarni kodlashtirishda qo’llab bo’lmaydi. Agar tasvirni izohlash lozim bo’lsa, olingan fayl hajmi rastrli grafika fayli hajmiga nisbatan ancha katta bo’ladi.