Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Ripple 
dagi pul almashinish va o’tkazmalarning. Shuning 
uchun ko’pchilik banklar 
Ripple
ga juda qiziqadilar.
61.
 
Ripple ning hozirgi davrdagi (2018 yil) ahvoli qanday? 
Ushbu davrda borgan sari ko’p sonli banklar 
Ripple
ga o’tmoqdalar. Shuning 
uchun ham u kapitalizatsiya bo’yicha kriptovalyutalar orasida 
Bitcoin
($119,9 
mlrd) va 
Ethereum
($39,06 mlrd) dan keyin uchinchi o’rinni egallab turibdi 
($20,82 mlrd). 
XRP
ning xozirgi narxi esa $0,52 bo’lib, kurs valyuta egalariga 
hamda o’tkazmalarga bog’liq bo’ladi.

---

163 
Топ-10 криптовалют по рейтингу CoinMarketCap.com на 30 марта 2018. 
Ammo ko’pchilik katta banklar va korporatsiyalar 
XRP
ga o’tishga 
shoshimayaptilar, chunki kriptovalyuta unga tegishli xalqaro va milliy qonun 
qoidalarsiz hali-hanuz stabil valyuta turiga aylanmaydi. Shuning uchun ham 
banklar bu kriptovalyutaga o’ta ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’layaptilar.
62.
 
XRP ni mayning qilsa bo’ladimi? 
Yo’q, bu kriptovalyutani mayning qilib bo’lmaydi, chunki uning 100 mlrd tokeni 
allaqachon chiqarilib bo’lingan. Tokenlarning 61 milliardi 
Ripple
ning o’ziga 
tegishli va bundan 55 milliard tokenlar 55 ta smart-kontraktlar bilan blokirovka 
qilingan. Bundan shunday hulosa kelib chiqadi – 
Ripple 
tizimi uning mualliflari 
ta’kidlaganidek detsentralizatsiyalashmagan. 
63.
 
Nima uchun detsentralizatsiya (markazlashmaganlik) muhim hisoblanadi? 
Chunki detsentralizatsiya barcha kriptovalyutalarning eng asosiy tamoillaridan 
biridir. Xuddi shu detsentralizatsiyani hususiyatini ta’minlash uchungina 
kriptovalyutalar yaratigan edilar. Pullar va mablag’larning davlatga va konkret 
insonlarga bog’liq bo’lmasligi insonlarga biznes yuritishda hamda pullarni 
saqlashda katta imkoniyatlar yaratib beradi. Detsentralizatsiya iqtisodiyot 

---

164 
rivojlanishi uchun ham juda kuchli richag rolini o’ynaydi. Masalan, bozor 
iqtisodiyoti davlat tomonidan qattiq nazorat qilinadigan davlatlarda insonlarning 
hayot darajasi juda ham past, iqtisodiyotga davlat aralashishi minimal bo’lgan 
davlatlarda esa aholining hayot sifati anchagina yuqoriligi hech kimga sir emas. Bu 
xolat tasodifiy emas, albatta, chunki markazlashmaganlik doimo iqtisodiyotni olg’a 
intiltirishiga hizmat qiladi. Bu qonun kriptovalyutalarga ham tegishli, chunki har 
qanday to’laqonli kriptovalyuta mavjud bo’lishi uchun hech kimga bog’liq 
bo’lmagan tizim bo’lishi zaruriy holat hisoblanadi.