Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Mavzu: 
Stol tennisi o‘yinining kelib chiqishi va rivojlanish tarixi. O‘zbekistonda 
stol tennisi o‘yinini rivojlanishi. 
Reja 
1. Stol tennisi oʻyinining paydo boʻlishi va rivojlanish tarixi.  
2. Oʻzbekistonda stol tennisi oʻyinining rivojlanishi. 
 
1. Stol tennisi oʻyinining paydo boʻlishi va rivojlanish tarixi.  
 
Stol  tennisi  yoki  ping-pong  jahonda  eng  ommalashgan,  yosh  tanlamaydigan 
sport  turlari  sirasiga  kiradi.  Stol  tennisi  –  huddi  shaxmat,  shashka,  mini  futbol, 
voleybol  va  milliy  oʻyinlarimiz  singari  qiziqarliligi,  shuningdek,  ham  jismonan, 
ham ruhan quvvatbaxsh etuvchi oʻyin ekanligi ayni haqiqatdir. 
 
Stol  tennisi  tarixi  haqida  juda  qarama-qarshi  fikrlar  mavjud.  Ba’zi 
mutaxassislar  stol  tennisi  Osiyo,  ya’ni  Yaponiya  va  Xitoyda  paydo  boʻlgan,  deb 
hisoblashadi. Sport tarixchilari, shu jumladan yapon va xitoy sporti tarixchilarining 
fikricha, bu  yanglish  fikr. Hozirgi kunda hech  bir  mutaxassis birinchi boʻlib kim, 
qachon  va  qaerda  stol  tennisini  oʻynay  boshlaganini  aytolmaydi.  Koʻpchilik 
mutaxassislar  stol  tennisi  Angliyada,  Qirol  tennisining  bir  turi  sifatida  paydo 
boʻlgan,  deb  hisoblaydi.  Stol  tennisining  paydo  boʻlishi  XIX  asrning  ikkinchi 
yarmiga borib taqaladi. Avvaliga oʻyin ochiq havoda oʻtkazilgan, keyinchalik xona 
ichida  oʻynash  rusm  boʻlgan.  Soʻng  bir-biriga  yaqin  joylashgan  ikki  stolda 
oʻynash, yanada keyinroq esa ikki stolni birlashtirib, oʻrtasiga toʻr tortilgan holda 
oʻynash odat tusiga kirgan.  
1901  yilda  stol  tennisiga  “ping-pong”  nomining  berilishi  koptokning 
raketkaga  urilgandagi  tovushi  “ping”  va  stolga  urilib,  sakrab  ketgandagi  tovushi 
“pong”dan olingan. Jihozlarning soddaligi, asosiysi, katta joy talab qilmasligi stol 
tennisining  tez  orada  mashhur  boʻlib  ketishiga  sabab  boʻldi.  Buning  natijasida 
xalqaro  tashkilot  tuzish  va  oʻyin  qoidalari  ishlab  chiqishga  zarurat  tugʻildi.  1926 
yil yanvarda Berlinda stol tennisi xalqaro federatsiyasi – ITTF tashkil qilindi.  
Stol  tennisi  boʻyicha  birinchi  jahon  chempionati  1927  yil  dekabrda  boʻlib 
oʻtgan.  Unda  ayollar  va  erkaklar  yakka  holda,  juftliklarda  –  ham  erkak,  ham 
ayollar aralash holda ishtirok etishgan.  
1928  yildan  boshlab  musobaqalarda  ayollar  juftliklari  ham  ishtirok  etishgan. 
Shundan  beri  jahon  birinchiligi  1940-1946  yillardan  tashqari  har  yili  oʻtkazib 
kelinadi. 
1957  yildan  jahon  birinchiligi  har  ikki  yilda  oʻtkaziladigan  boʻldi.  Undan 
keyingi  yilda  Yevropa  birinchiligini,  shuningdek,  Osiyo  va  Afrika  mintaqaviy 
chempionatlarini oʻtkazish boshlandi.  
1936  yilda  stol  tennisi  xalqaro  federatsiyasi  –  ITTF  ping-pong  nomini  stol 
tennisi nomi bilan almashtirdi.  
Hozirgi kunda 40 milliondan ortiq oʻyinchi har yili butun dunyo boʻylab turli 
rasmiy turnirlarda ishtirok etishadi. 
Stol  tennisi  —  kichik  koptok  va  raketkalar  bilan  stolda  oʻynaladigan  sport 
oʻyini.  SHarqiy  Osiyoda  paydo  boʻlgan.  20-asrning  20-yillaridan  koʻp 
mamlakatlarga tarqalgan. Dastlab «ping-pong» (frantsuzcha pingpong -koptokning 

---

292 
raketka va stolga urilishida chiqadigan ovoz) deb atalgan.  
Stol  tennisi  Xalqaro  federatsiyasi  (ITTF,  1926  yil  tashkil  etilgan)  130  dan 
ortiq  milliy  federatsiyani  birlashtiradi.  1926  yildan  har  2  yilda  jahon  birinchiligi 
oʻtkaziladi, 1988 yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan.