Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

To‘p  uzatish  maydonining  xatolari. 
To‘p  uzatish  maydonining  xatolari, 
agarda  o‘yinchi  navbati  bo‘lmagan  holda  to‘p  uzatsa  yoki  qabul  qilsa,  to‘p 
uzatishning  muvofiq  bo‘lmagan  tomonidan  to‘p  uzatsa  yoki  qabul  qilinsa,  xato 
amalga oshirilgan  bo‘ladi. Agarda to‘p uzatish  maydonida  xato  qilingan bo‘lsa, u 
to‘g‘rilanmaydi,  va  bu  o‘yindagi  geym  o‘yinchilarni  o‘rnini  o‘zgartirgan  holda 
davom etadi.  
O‘yin  qoidalarini  buzish. 
O‘yin  qoidalarini  buzish,  ya’ni  “fol”  quyidagi 
holatlarda  ko‘rinadi:  agarda  to‘p  uzatish  qoidalariga  ko‘ra  amalga  oshirilmagan. 
To‘p  uzatish  paytida  volan  to‘rga  tegib  qoladi  yoki  uning  ustki  qismida  osilib 
qoladi;  to‘rdan  uchib  o‘tayotib,  unda  ilinib  qoladi;  qabul  qilayotganning  sherigi 
birga  o‘ynayotgan  vaqtida  zarba  qaytarilsa.  O‘yin  vaqtida  volan:  kort 
chegarasining  ortiga  tushsa;  to‘r  orasidan  yoki  uning  tagidan  o‘tsa;  to‘rning 
tepasidan-ustidan  uchib  o‘tmasa;  zalning  shifti  yoki  devorlariga  tegsa; 
o‘yinchining tanasi yoki kiyimiga tegsa; kortdan tashqari har qanday buyum yoki 
shaxsga  tegib  ketsa;  raketka  bilan  qo‘l  tutilsa;  keyin  zarbani  amalga 
oshirayotganda  otib  yuborilsa;  bitta  o‘yinchi  tomonidan  ikkita  zarba  bilan  ikki 
marotaba  qaytarilsa.  Ammo  volan  raketkaning  bosh  qismiga  yoki  bitta  zarbada 
o‘yinchi yoki u bilan birga o‘ynayotgan sherigi tomonidan qaytarilsa, izchil tarzda 
yoki  o‘yinchining  raketkasiga  tegsa  va  raqib  maydoni  tarafiga  harakatlanmasa, 
o‘yin vaqtida o‘yinchi to‘rga yoki to‘r ustunlariga raketka bilan teginsa, tanasi yoki 
kiyimi  tegsa;  raqib  tomoniga  to‘rni  ustidan  raketka  yoki  tanasi  bilan  o‘tib  ketsa; 
zarba  berayotgan  volanni  raketka  yordamida  zarba  yo‘nalishida  to‘r  ustidan 
kuzatishi  mumkin.  Ammo  bunda,  agarda  raketkaning  bir  marta  volanga  tegishi, 

---

258 
urayotgan  tomonida  bo‘lsa.  Raqibning  tomoniga  to‘rtagidan  yoki  tanasi  bilan 
raqibiga  xalaqit  bergan  holda  kirsa,  raqibga  xalaqit  berib,  ya’ni  uni  raketka  yoki 
tanasi  bilan  volanga  zarba  berayotgan  vaqtida  blokka  qo‘ysa  va  bunda  to‘r 
darajasidan  yuqorida  bo‘lsa  hamda  raqibni  har  qanday  harakatlar,  masalan,  imo-
ishora, baqir-chaqirlar bilan diqqatini jalb etsa va turli qoida buzarliklarni amalga 
oshirsa. 
Bahsli
.  “Bahsli”  yuqorida  balandda  o‘tirgan  hakam  tomonidan  e’lon 
qilinadi.  “Bahsli”ni  e’lon  qilishdan  oldin  “to‘xtash”  buyrug‘i  e’lon  qilinadi. 
“Bahsli”–  agarda  to‘p  uzatuvchi  qabul  qiluvchi  qabul  qilishga  tayyor  bo‘lishidan 
oldin  to‘p  uzatsa.  To‘p  uzatayotganda  ham  to‘p  uzatuvchi,  ham  to‘pni  qabul 
qiluvchi  qoidalarni  bir  paytning  o‘zida  buzsa.  O‘yin  vaqtida  volan  to‘rga  ilinib 
qolsa va uning tepa qismida ilinib tursa; to‘r ustidan uchayotib, uning ichiga kirib 
qolsa;  volan  buzilib,  bosh  qismi  pastki  qismidan  ajralib  ketsa;  yuqoridagi 
hakamning fikricha, o‘yin to‘xtatilgan yoki o‘yinchi raqibning murabbiyi diqqatini 
jalb  etgan  bo‘lsa,  chiziqdagi  hakam  ko‘rmasada,  yuqoridagi  hakam  o‘z  qarorini 
e’lon qila olmasa va har qanday kutilmagan yoki tasodifiy vaziyatda e’lon qilinadi. 
Agarda “bahsli” e’lon qilinsa, oxirgi to‘p uzatish paytidagi o‘yin hisoblanmaydi va 
to‘p uzatishni amalga oshirgan o‘yinchi yana to‘p uzatishni amalga oshiradi.