Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Mavzu: 
Stol tennisi o‘yinining kelib chiqishi va rivojlanish tarixi. O‘zbekistonda 
stol tennisi o‘yinini rivojlanishi. 
Reja 
1. Stol tennisi oʻyinining paydo boʻlishi va rivojlanish tarixi.
2. Oʻzbekistonda stol tennisi oʻyinining rivojlanishi. 
1. Stol tennisi oʻyinining paydo boʻlishi va rivojlanish tarixi.
 
Stol tennisi yoki ping-pong jahonda eng ommalashgan, yosh tanlamaydigan 
sport turlari sirasiga kiradi. Stol tennisi – huddi shaxmat, shashka, mini futbol, 
voleybol va milliy oʻyinlarimiz singari qiziqarliligi, shuningdek, ham jismonan, 
ham ruhan quvvatbaxsh etuvchi oʻyin ekanligi ayni haqiqatdir. 
 
Stol tennisi tarixi haqida juda qarama-qarshi fikrlar mavjud. Ba’zi 
mutaxassislar stol tennisi Osiyo, ya’ni Yaponiya va Xitoyda paydo boʻlgan, deb 
hisoblashadi. Sport tarixchilari, shu jumladan yapon va xitoy sporti tarixchilarining 
fikricha, bu yanglish fikr. Hozirgi kunda hech bir mutaxassis birinchi boʻlib kim, 
qachon va qaerda stol tennisini oʻynay boshlaganini aytolmaydi. Koʻpchilik 
mutaxassislar stol tennisi Angliyada, Qirol tennisining bir turi sifatida paydo 
boʻlgan, deb hisoblaydi. Stol tennisining paydo boʻlishi XIX asrning ikkinchi 
yarmiga borib taqaladi. Avvaliga oʻyin ochiq havoda oʻtkazilgan, keyinchalik xona 
ichida oʻynash rusm boʻlgan. Soʻng bir-biriga yaqin joylashgan ikki stolda 
oʻynash, yanada keyinroq esa ikki stolni birlashtirib, oʻrtasiga toʻr tortilgan holda 
oʻynash odat tusiga kirgan.
1901 yilda stol tennisiga “ping-pong” nomining berilishi koptokning 
raketkaga urilgandagi tovushi “ping” va stolga urilib, sakrab ketgandagi tovushi 
“pong”dan olingan. Jihozlarning soddaligi, asosiysi, katta joy talab qilmasligi stol 
tennisining tez orada mashhur boʻlib ketishiga sabab boʻldi. Buning natijasida 
xalqaro tashkilot tuzish va oʻyin qoidalari ishlab chiqishga zarurat tugʻildi. 1926 
yil yanvarda Berlinda stol tennisi xalqaro federatsiyasi – ITTF tashkil qilindi.
Stol tennisi boʻyicha birinchi jahon chempionati 1927 yil dekabrda boʻlib 
oʻtgan. Unda ayollar va erkaklar yakka holda, juftliklarda – ham erkak, ham 
ayollar aralash holda ishtirok etishgan.
1928 yildan boshlab musobaqalarda ayollar juftliklari ham ishtirok etishgan. 
Shundan beri jahon birinchiligi 1940-1946 yillardan tashqari har yili oʻtkazib 
kelinadi. 
1957 yildan jahon birinchiligi har ikki yilda oʻtkaziladigan boʻldi. Undan 
keyingi yilda Yevropa birinchiligini, shuningdek, Osiyo va Afrika mintaqaviy 
chempionatlarini oʻtkazish boshlandi.
1936 yilda stol tennisi xalqaro federatsiyasi – ITTF ping-pong nomini stol 
tennisi nomi bilan almashtirdi.
Hozirgi kunda 40 milliondan ortiq oʻyinchi har yili butun dunyo boʻylab turli 
rasmiy turnirlarda ishtirok etishadi. 
Stol tennisi — kichik koptok va raketkalar bilan stolda oʻynaladigan sport 
oʻyini. SHarqiy Osiyoda paydo boʻlgan. 20-asrning 20-yillaridan koʻp 
mamlakatlarga tarqalgan. Dastlab «ping-pong» (frantsuzcha pingpong -koptokning 

---

292 
raketka va stolga urilishida chiqadigan ovoz) deb atalgan.
Stol tennisi Xalqaro federatsiyasi (ITTF, 1926 yil tashkil etilgan) 130 dan 
ortiq milliy federatsiyani birlashtiradi. 1926 yildan har 2 yilda jahon birinchiligi 
oʻtkaziladi, 1988 yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan.