Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

 
Yiqilayotib to‘pni o‘z ustidan oshirib zarba berish 
Yiqilayotib to‘pni o‘z ustidan oshirib zarba berish usuli balandlikdan tushib 
kelayotgan to‘pga zarba berishda qo‘llaniladi. O‘yinchining dastlabki holati 
shundan iboratki, o‘yinchi o‘z maqsadiga erishishi uchun orqasi bilan turib oladi. 
To‘pga o‘ynovchi oyoq bilan aniq “taqsimlangan vaqt bo‘yicha” sakrash harakatini 
amalga oshiradi. Yerga “qayta yiqilish”da to‘pga o‘ynovchi oyoq kafti to‘pga 
teginishi uchun oyoqlar “qaychisimon” harakatni bajaradilar. Ortga (ko‘pincha bir 
qo‘l bilan amalga oshiriladi) tayanishni xosil qiladigan (himoyalanadigan) qo‘l 
gavdani o‘qtalish (zamax) harakatini boshlaydi. Yiqilayotib to‘pni o‘z ustidan 
oshirib zarba berish usulini o‘rganishdan avval to‘p uchun tebranish vazifasini 
xosil qilish kerak. YOpiq sport maydonchalarida ushbu harakatni o‘rganish uchun 
yumshoq rezinali to‘shak turli xil jarohatlardan himoyalashda muhim vosita bo‘lib 
hisoblanadi. Agar tebranish harakati o‘z ixtiyori bilan bajarila olinmasa, to‘pni 
tashlab berishi ham mumkin. 
 
Qanotdan to‘pni uzatish 
Qanotdan o‘ynash gol urish uchun imkoniyat yaratilishi odatga ko‘ra 
ishonchli hisoblanadi. Ilgari qanotdan uzatilgan to‘p kabi ajoyib aldamchi 
harakatlar va driblingga ega bo‘lgan qanot yarimhimoyachilarning xujumi o‘yinni 
boyitib turgan. Hozirgi vaqtga kelib o‘yinni hal qilishda faqatgina bir (yoki ikki) 
xujumchi bilan doim harakat qilinadi, ko‘plab jamoa o‘yinchilari jarima 
maydonchasi ichiga qanotdan to‘pni uzatib berish maqsadi qaratilgan bo‘lishi 
shart. Shunday tezlik bilan qanotlar orqali jamoadoshlar hamda himoyachilar 
darvoza oldida joylashgan xujumchilarga yordam berish uchun qo‘shilishadi. 

---

247 
O‘quv-mashg‘ulot mobaynida gol urish imkoniyati paydo bo‘lishi uchun 
qanotdan to‘p uzatish texnikasiga e’tibor qaratilishi kerak. Bu maqsadni to‘plar 
bilan amalga oshirish mumkin, qaysiki jarima maydoni ichiga kuchli zarb bilan 
to‘pni burama (aylanma) shaklda etkazib berish holatlarini ifoda etadi. Bunday 
tarzdagi to‘plar xujumchilar uchun burama (aylanma) shaklda va himoyachilar 
hamda darvozabonlarga qiyin vaziyatda etib boradi, natijada darvoza tomonga 
bosh bilan kuchli zarba berish va “to‘pga start olish” imkonini yaratib beradi.
Texnik usullarning ketma-ketligi oyoq kaftining ichki qismida to‘pni 
uzatishdagi harakatiga mos keladi.