Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Zarba berishning boshqa usullari 
Yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berish
Yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berishdan avval, kaftning 
yuqori qismida yoki oyoqning tashqi yuzasi bilan to‘p yerga teginish holatidan 
keyin darhol sakrayotgan to‘p turtish harakati amalga oshiriladi. (-rasm). 
-rasm 
Bu zarbaning ko‘rinishi o‘ziga xos ravishda aniq (shiddatli) zarba berishga 
undaydi. Yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berish yumshoq tarzda to‘p 
uzatishdan so‘ng to‘pni oyoq kaftining ichki qismida ham amalga oshirish 
mumkin. 
Texnik alomatlarga nazar solsak, asosiy zarba berish turlari bir xil 
yoritilgandir. To‘pni harakatga keltirish uchun to‘pga oyoq kaftining barcha 
qismini tekkazish bilan bir qatorda oyoqni cho‘zib to‘pni yuqoriga harakatlantirish 
mumkin, va shunday harakat bilan kuchli zarbani xosil qilish mumkin. Oyoq 
kaftini pastlab yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berish uchun to‘p 
ostiga tizzani cho‘zish va to‘pga o‘ynovchi oyoq kaftining uchini pastga vertikal 
holatga qo‘yish kerak. 
Yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berish harakatidan to‘pni 
uzatish usuli, turli masofalardan darvozaga zarba berish usullaridan va 
himoyalanish xududidan darvozabonlarning qo‘li bilan to‘pga zarba berish usullari 
singari foydalaniladi. Yerga tushib sakrab kelayotgan to‘pga zarba berish vaqtidan 
oldin to‘pga oyoq kafti bilan markaziga tegadi, va shu bilan birga alohida aniqlikka 
ega bo‘ladi. Ayniqsa, oyoq kaftining tashqi qismi bilan yerga tushib sakrab 

---

245 
kelayotgan to‘pga zarba berish foydaliroq hisoblanadi. To‘pda burama ko‘rinish 
xosil bo‘ladi, uning havoda uchish traektoriyasi yoysimon shaklni vujudga 
keltiradi, bu esa darvozabonlar to‘pni qaytarishi uchun juda mushkul vaziyat 
hisoblanadi.