Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Qanotdan pas, zarba, uzatishlar 
-rasm 

---

239 
Zarbada harakat ko‘nikmalariga o‘rgatish uchun avval faol raqibsiz 
shug‘ullanish zarur. Texnik ko‘nikmalarning yuqori darajasida raqiblarni 
muntazam jalb etish orqali qo‘llash mustahkamlanadi va kengayadi, va nihoyat, 
tez-tez haqiqiy musobaqa vaziyatlariga o‘tish mumkin bo‘ladi.
To‘pni uzatish (pas), to‘pga zarba berish va qanotdan: oyoq panjalarining 
ichki tomoni bilan, oyoq panjalarini ichki ko‘tarilgan qismi bilan, oyoq panjalarini 
tashqi tomoni va tashqi ko‘tarilgan qismi bilan uzatishni bajarish uchun juda ko‘p 
imkoniyatlar mavjud. 
Xavfsizlik nuqtaiy nazaridan qisqa masofaga pas bajarishda, uni oyoq 
panjalarini ichki tomonida amalga oshirish maqsadga muvofiq, uzun paslarni 
bajarishda va egallangan holat va masofadan kelib chiqib darvozaga zarbani 
amalga oshishirishda to‘pga oyoqning ichki ko‘tarilgan qismi, tashqi ko‘tarilgan 
qismi va ko‘tarilgan qismi bilan zarba beriladi, chunki bunday vaziyatda to‘p 
keskin va aniq uchadi. 
Qoida bo‘yicha qanotdan uzatishlar oyoqning ichki ko‘tarilgan qismi bilan 
bajariladi, bu doim maqsadli bo‘lishi kerak va gol urish imkoniyatlarini amalga 
oshirish uchun qo‘llaniladi.
 
Oyoq panjalarining ichki tomonida zarba 
 
To‘pga oyoq panjasini ichki tomoni bilan zarba berishda to‘pga oyoq 
panjasining ichik tomonining katta qismi tegadi. Zarbaning bu turi ayniqsa qisqa 
masofaga aniq pas berish va yaqin masofadan darvozaga aniq zarbalarni yo‘llash 
uchun to‘g‘ri keladi. Bundan tashqari, oyoq panjasini ichiki tomoni bilan zarba tor 
muhitda aralash (kombinatsiya) o‘yinlarda qo‘llaniladi, masalan, ikkitalik paslarda. 
Yuqoridan tushayotgan yoki sakrayotgan to‘pni uchishda to‘g‘ri boshqarish bilan 
uzatish yoki unga erdan sakrab ko‘tarilgan paytida zarba berish bilan yo‘llash 
mumkin. Bunday qo‘llanilish hilma-hilligiga qaramay zarbaning bu turi 
o‘yinchilarni etarli havfsizlikni ta’minlaydi. Biz yoshlar bilan mashg‘ulotlardayoq 
oyoqni ko‘tarilgan qismi bilan zarba turlariga bir hil ahamiyat beramiz. 
rasm 
Tayanch oyoq
-
Yugurishda tayanch oyoqni boldir-panja, tizza va tos-son bo‘g‘imidan 

---

240 
biroz bukib taxminan oyoq panjasi enida to‘p yoniga qo‘yish. 
-
Oyoq uchi taxminan zarba yo‘nalishiga qaragan. 
-
Zarbaning boshlang‘ich fazasida tana vazni qisqa qadam bilan o‘yin 
oyoqdan tayanch oyoqqa o‘tadi. 
O‘yin oyog‘i 
-
Tayanch oyoq tizza bo‘g‘imida biroz tashqariga buriladi. 
-
Panja oyoq uchidan biroz ko‘tarilib, tovon pastga qaragan bo‘g‘imdan 
bukiladi. 
-
Panjaning ichki yuzasi zarba yuzasini yaratadi. 
-
O‘yin oyog‘ida siltanish to‘pga tegishi bilan to‘xtab qolmaydi, balki 
oldinga bajariladi.