Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Yuqori-uzoq zarbalar: 
Yuqori-uzoq zarbalar yetarli kuch bilan amalga 
oshiriladi. Bunad raketka keskin ravishda pastdan tepaga harakatlanadi. Volan 
balandga ko‘tariladi, raqibning ustidan uchib, tezlikni yo‘qotgan holda raqibni 
ortida ort chiziq oldida yerga tushadi. Volandan o‘zib ketish uchun uning uchish 
chizig‘iga parallel tarzda harakatlanish lozim, bunda volanni doimo ko‘rib turasiz 
va yugurib turgan holatda zarba uchun tayyorlanasiz. 
Yuqori-uzoq zarbani o‘yinning jadal sur’atini pasaytirishda hamda 
himoyalanuvchi qiyin ahvolga tushganida hujum qilayotganni ort chiziqqa 
borishiga majburlashni istaganida bajariladi va bu paytda himoya qiluvchi o‘zi 
uchun qulay o‘rinni egallaydi va hujumga tayyorlanadi. 
Yuqori-uzoq zarba berilganda volanni sekin tezlik bilan uchishi raqibga ham 
xizmat qilishi mumkin. Agarda zarba yetarli darajada kuchli bo‘lmasa, volan ort 
chiziqgacha yetib bormaydi va maydonning o‘rtasida pastga tushishi mumkin. 
Bunda raqib uni javoban zarba berib bo‘lmaydigan “smesh” bilan qaytarishi 
mumkin. Shuning uchun chapdan va o‘ngdan yuqori-uzoq zarba berishda har kuni 
mashq qilish lozimva bunda, aniqlikka erishish lozim. Maydonning uzoq 
burchaklariga yo‘naltirilgan yuqori-uzoq zarbalarga javob berishda o‘ngdan 90° va 
chapga 90 hamda 180°burilib javob berish mumkin.
Chapdan 90° burilgan holda berilgan zarba koordinatsiya bo‘yicha 
murakkabdir. Raketka ushlab turgan qo‘l uchib kelayotgan volan taraf to‘g‘ri 
qo‘yilgan dastlabki holatdan o‘yinchi o‘ng oyog‘ining uchida chap yelkasi bilan 
orqaga buriladi va tezlik bilan chap oyoqning uchida pastga tushayotgan volanga 
qarab harakatlanadi. Agarda o‘yinchi barcha harakatlarni va zarba berishga bo‘lgan 
tayyorgarlikni to‘g‘ri va tez bajarsa, uni quyidagi zarbalarni har qanday holati bilan 
qaytarishi mumkin, ya’ni orqa burchaklarga yuqori-uzoq zarba, yonboshdagi 
chiziq bo‘ylab uzoq-yassi hamda yaqin burchaklarga qisqa yassi zarbalar bilan. 
Zarbaga tayyorgarlik shunday bajarilishi lozimki, oyoq, tana va qo‘llar zarba 
berish lahzasida tanlangan zarbaga muvofiq kuchni ishlatish uchun qulay bo‘lishi 

---

276 
lozim. Buning uchun oxirgi qadam qo‘yilganda raketkani ushlab turgan qo‘l va 
yelka chap tarafga buriladi. Bu zarbadan so‘ng maydonning o‘rtasiga tez va kichik 
qadamlar bilan qaytish mumkin.