Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

O‘ngdan zarba berishdan o‘rgatishdagi asosiy xatolar va ularni 
bartaraf etish: 
mashqlarni boshlagan o‘yinchilarning o‘ziga xos xatosi, bu qo‘l 
ko‘tarishda tirsakni juda balandga ko‘tarishdir. Zarba uchun harakatda qo‘l bilan 
birgalikda yelka va tana ishtirok etadi. Faqatgina yakunlovchi bosqichda qo‘l 
tekislanadi va zarba harakatini bajaradi, zarba kuchli va keskin bo‘ladi. Zarba 
vaqtida volanga yaqinlashmang. 
Buklangan qo‘l yoki raketka juda past yoki juda yuqori ko‘tarilgan holatda 
zarba uchun noqulay vaziyat bo‘ladi, bunday holatlarda ortga bir qadam yoki 
oldinga bir qadam tashlash kerakki, toki qo‘l harakatlari erkin bo‘lsin. Agar volan 
to‘g‘risizga uchib kelayotgan bo‘lsada, xuddi shu harakatni bajarish lozim. 
Aksariyat hollarda, o‘ngdan zarba berilganda, chap qo‘l pastga-orqaga, o‘ng 
qo‘ltagiga harakatlanish xatosi tez uchraydi, bu xatto 
kesishish 
deb ham 
nomlanadi. Bu xato yakunlovchi bosqichni amalga oshirishda to‘sqinlik qiladi 
hamda o‘yinchini jangavor tayyorgarlikka tez qaytishiga ham xalaqit beradi. Bo‘sh 
qo‘lingiz oldi tomonga yoki boshqa tomonga yo‘naltirilgan bo‘lsa afzalroqdir. 

---

273 
Chapdan zarba berishni o‘rgatishdagi asosiy xato va ularni bartaraf etish. 
Chapdan zarba berishdagi eng ahamiyatli xato bu oyoqlarning, buning natijasida 
tananing ham noto‘g‘ri holatidir. Tana vaznini chap oyoqqa o‘tkazishga darhol 
o‘rganish lozim. O‘ng oyoqni oldinga qo‘yib, biroz chapga-oldinga egilish kerak 
va chapga biroz burilish kerak, oyoqlar bunda biroz bukiladi. Chapdan yuqori 
zarbalar bajarilganda, orqaga qattiq bukilish kerak emas, yaxshisi chap oyog‘ingiz 
bilan kichik qadam tashlang va tanangizni chap yelka orqali 180° buring. Zarbadan 
so‘ng joyiga qaytishni o‘ng yelka orqali burilish bilan bajarish lozim. Ko‘p yangi 
o‘yinchilar zarbadan so‘ng markazga qaytadilar, bunda ular burilishni doira 
shaklidagi harakat bilan yakunlaydilar va odatda, bundan keyin javoban berilgan 
zarbaga javob bera olmaydilar. Bu muvozantni buzilishidan bo‘ladi, boshqa keng 
tarqalgan xato – bu zarba berishdan oldin ishchi qo‘l tirsagining holati, tirsak 
doimo zarba tomonga qaratilgan bo‘lishi lozim.
Aksariyat hollarda endi o‘rganayotgan o‘yinchilar volanni chapdan 
raketkaning old tomoni bilan qaytaradilar, bu ko‘pincha ilib olish va takroriy 
keskin zarbaga olib keladi. Badminton o‘yinining mahoratiga ega bo‘lgan juftingiz 
zarbalarni tez o‘zlashtirish uchun avval volanni faqatgina o‘ngdan zarbaga bir xil 
darajada beradi, keyin esa tepadan va quyiroq.
O‘ngdan zarbani o‘rgangandan so‘ng o‘rganayotgan sportchimiz chapdan 
zarbalarni o‘rganishga o‘tadi, bunda u o‘z dastlabki holatini o‘zgartirib, chapga 
yarim burilgancha turadi. Keyingi bosqich o‘ngdan zarbadan chapdan zarbaga va 
aksincha, chapdan zarbadan o‘ngga zarbaga tez o‘tishni o‘zlashtirish, bunda volan 
o‘yinchiga navbatma-navbat bir marta o‘ng tomondagi zarbaga, bir marta chap 
tomondagi zarbaga beriladi, keyin esa har qanday kombinatsiyada beriladi. 
Reaksiyasi pastroq bo‘lgan shaxslarga o‘rgatayotganda tovush signalidan 
foydalanish lozim, bunda har safar volan qaysi tomonga yo‘nalayotganidan xabar 
berish kerak, “o‘ngni tagiga”, “chapni tagiga”, “tepadan zarba”, “pastdan 
zarba”deb. 
Yosh sportchilarda zarbalarni o‘rganishdagi keng tarqalgan xato bu raketka 
boshini har bir zarbadan keyin pastga tushirishdir. Yo‘riqchi bunga ko‘proq 
e’tiborni qaratib, raketkani to‘g‘ri holatida eslatishi, bu to‘g‘ri holat va noto‘g‘ri 
holat, ya’ni raketka boshi pastda bo‘lganida navbatdagi zarbaga o‘z vaqtida 
tayyorlanish imkoniyatini bermasligini tushuntirishi lozim.