Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek

qadam: Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan L uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. L kattalik birinchi qadamda dastlabki informatsiya bo’linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin

Ma’lumotlarni rasshifrovka qilish esa teskari tartibda amalga oshiriladi. Kalitga mos xolda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to’ldiriladi. Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi.
Misol:
Dastlabki matn Т_{0 =} <ЎРИН АЛМАШТИРИШ USULИ> ni shifrlash tilan etilsin. Kalit va shifrlangan bloklar uzunligi mos xolda quyidagilarga teng:
К = <2,1,1> L = 4
Shifrlash uchun mahsus jadval va ikkita marshrutdan foydalaniladi. Berilgan shartlar uchun matritsalari to’ldirilgan marshrutlar grafik ko’rinishda ifodalanadi. Amaliyotda o’rin almashtirish usulini amalga oshiruvchi mahsus shifrlovchi va deshifrlovchi apparat vositalar ishlatiladi.
O’rin almashtirish usullarining amalga oshirishi sodda bo’lsada, ular ikkita jiddiy kamchiliklarga ega. Birinchidan, bunday shifrlashni statistic usullar yordamida fosh qilish mumkin. Ikkinchidan, agar dastlabki matn uzunligi К simvollardan tashkil topgan bloklarga ajratilsa, shirfni fosh qilish uchun shifrlash tizimiga bittasidan boshqa barcha simvollari bir xil bo’lgan matn informatsiyasining К-1 blogini yuborish kifoya.
Shfrlashning analitik usullari
Matritsa algebrasiga asoslangan shifrlash usullari eng ko’p tarqalgan. Bunda dastlabki informatsiyaning В_k = ( b_j ) vector ko’rinishida berilgan k – blokini
shifrlash А = ( а_ij) matritsa kalitni B_k vektorga ko’paytirish orqali amalga
oshiriladi. Natijada С_k = ( c_i) vector ko’rinishigan shifromatn bloki hosil qilinadi.

Bu vektorning elementlari с_i =


^aij^bj j
ifodasi orqali aniqlanadi. Informatsiyani

rasshifrovka qilish С_k vektorlarni А matritsaga teskari bo’lgan А ^1
ketma-ket ko’paytirish orqali aniqlaniladi.