Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

Maqsadli  menejment  ishlaydimi?  Maqsadli  m en ejm en t 
dasturlarining 
samaradorligini 
baholash 
m ajm uaviy 
vazifa 
hisoblanadi. A gar inson qobiliyati va m aqsadni qabul qilish om illarini 
o ‘zgarm as  deb  oladigan  bo‘lsak,  dalillar,  qiyinlik  darajasi  y u qo ri 
b o ‘lgan  m aqsadlar  yuqori  ish  faoliyatiga  olib  kelishini  k o ‘rsatadi. 
Biroq  ju d a   qiyin  maqsadlar,  yengil  m aqsadlarga  qaraganda  kam  
am alga oshsa-da,  qiyin maqsadga  erishish  uchun  ishchilar q attiqro q 
ishlaydilar,  faolroq  bo‘ladilar.  Ayrim   hollarda  m aqsad  ju d a   q iy in  
bo ‘lishi  m um kin.  Agar  ishchi  m aqsadni  erishib  boMadigan  qiy in 
deb  emas,  erishish  mumkin  b o ‘lm agan,  reallikdan  yiroq  m aq sad  
deb tushunsa,  ishchilam ing m aqsadni  erishishga bo‘lgan  intilishlari 
susayishi  bilan  bir  qatorda  m aqsaddan  voz  kechish  ehtim ollig i 
oshadi.  B undan  tashqari,  qiyinlik  darajasi  yuqori  boMgan  a n iq   va 
ravshan  m aqsadlar,  «qo‘lingizdan  kelganini  qiling»  yoki  « h arak at
189

---

qilib  k o ‘ring»  kabi  um um iy  maqsadlarga  qaraganda  yuqoriroq 
natijalarga olib keladi.  Q ayta m a’lumot berish  ham  faoliyatga ijobiy 
ta ’sir  qiladi.  Ishchilarga  u lar  qilgan  ishlar  haqida  qayta  axborot 
berish,  ularga  m aqsadga  erishish  uchun  qilinayotgan  m ehnatning 
yetarli  yoki  yetarli  em asligini  ko‘rsatib  beradi.  Bu  orqali  ishchi 
o ‘z  faolligin  oshiradi  yoki  kamaytiradi,  kerak  b o ‘lganda  maqsadga 
erishishning samarali yoMlarini  o ‘rganadi.
M aqsadli 
m enejm ent 
nazariyasida 
m aqsadlar 
qabul 
qilinganda  ishchilar  ishtirokini  ta’minlash  kerakligi  qayd  qilingan. 
Tadqiqotlam ing  k o ‘rsatishicha,  erishilgan  natijalar  bilan  maqsad 
qanday  qilib  tanlangani  orasida  bog‘liqlik  m avjud  emas.  M aqsad 
xoh  ishchi-xodim lar  ishtirokida  tanlangan  b o ‘lsin,  xoh  rahbar 
tom onidan  tayinlangan  b o ‘lsin,  tashkilot  tom onidan  erishilgan 
natija  bir xil  bo ‘lishi  m um kin.  Tadqiqotlar  ko‘rsatishicha,  maqsadli 
m enejm ent  dasturi  asosida  ish  yuritadigan  70  ta  tashkilotdan  68 
tasida  sam aradorligi  oshgan.  Shuningdek,  m aqsadli  m enejment 
dasturining  m uvaffaqiyati  asosan  yuqori  rahbariyatning  dasturga 
b o ‘lgan  ishonchiga  va  dasturda  ishtirok  etishiga  bog‘liqdir. 
Yuqori  rahbariyat  m aqsadli  menejmentdan  foydalangan  hollarda 
sam aradorlikning o ‘rtacha o ‘sishi  56 foizni, teskari  holatda esa atigi 
6  foizni tashkil  etgan.