Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

11 yillik majburiy o‘rta ta’lim tizimida faoliyat ko‘rsatadigan pedagog kadrlarga qo‘yiladigan talablar
Zamonaviy kasbiy pedagogik faoliyat o'qituvchidan o‘quvchi
shaxsini rivojlantirishga yo‘naltirilgan pedagogik qadriyatlami
o'zlashtirishni talab qilmoqda. 0 ‘qituvchilar murakkab ijtimoiy
madaniy vaziyatlarda to‘g‘ri harakat qila olishlari, muhim kasbiy
qarorlar qabul qilishlari, nafaqat innovatsion, balki ijodiy jarayonlarda ham faollik ko‘rsatishlari lozim.
11 yillik majburiy o‘rta ta’limga o‘tish jarayonida o‘qituvchilar
faoliyatini muvofiqlashttirish maqsadida bir qator talablar qo‘yiladi:
- o‘qituvchining ijtimoiy mavqeini oshirish;
47
- ta’lim jarayonini o‘qituvchi shaxsiga yo‘naltirish;
- o‘qituvchining shaxsiy rivojlanishi va mustaqil bilim olishini
ta’minlash;
- o ‘qituvchining umumiy va kasbiy mustaqilligini ta’minlash;
- kasbiy shakllanishning turli bosqichlarini muvofiqlashtirish;
- kasbiy tayyorgarlikdan kasbiy qayta tayyorlashga qadar
hamda malaka oshirish tizimi orasidagi о‘zaro aloqadorlikning
zararligi kabilar.
0 ‘qituvchilaming kasbiy moyilliklarini rag‘batlantirish, ularni
safarbarlikka undash, raqbatbardoshiigini ta’minlashga erishish
zarur. Bu X-XI sinflarda ta’lim sifati va samaradorligini ta’minlash
uchun nihoyatda muhim. Shu munosabat bilan oliy pedagogik
ta’lim hamda o‘qituvchilami qayta tayyorlash va ulaming malakasini oshirish tizimi mazmuni va tarkibiga ham muayyan o‘zgartirishlar kiritiladi. X-XI sinflarda ta’lim beradigan o‘qituvchilami
qayta tayyorlash va ulaming malakasini oshirish uchun qo‘shimcha
mutaxassisliklar va kurslar kiritiladi. Shu bilan bir qatorda, ta’lim
tizimini boshqarish sohasidagi mutaxassislami tayyorlash ehtiyoji
qondiriladi. Buning uchun o'qituvchilami qayta tayyorlash va
ulaming malakasini oshirish tizimi mazmunini ham tubdan
yangilash amalga oshiriladi. Mazkur tizim tom ma’nodagi uzluksiz
pedagogik ta’limning muhim komponenti sifatida namoyon
bo‘lishi lozim. Ushbu tizimning rivojlanish tendensiyalaridan biri
uning yuqori darajadagi yaxlitlik sari harakatlanishidadir. Shundagina maktab, oliy pedagogik ta’lim muassasalari hamda
o‘qituvchilami qayta tayyorlash va ulaming malakasini oshirish
tizimi orasidagi uzviylik tom ma’noda ta’minlanadi.
11 yillik majburiy o‘rta ta’lim tizimiga o‘tish pedagog kadrlami
kasbiy tayyorlash va malakasini oshirishni taqozo qiladi.
Mazkur muammoning metodologik yechimlaridan biri kompetensiyaviy yondashuv boiib, unga ko‘ra kasbiy tayyorlashning
maqsadi maktab rahbari, o‘qituvchisi va psixologning kasbiyshaxsiy kompetentliligini shakllantirishdan iborat.
11 yillik majburiy o‘rta ta’lim maktabi o‘qituvchisi yuqori
darajada shakllangan quyidagi kompetensiyalarga ega boiishi
lozim: