Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

49
11 yillik majburiy o‘rta ta’lim natijalarini baholash tizimi
Natijaga yo‘naltirilgan ta’lim modelida o‘quvchilaming o‘quv
yutuqlarini baholash alohida ahamiyatga ega bo‘lib, bunda
o‘quvchi, o‘qituvchi, maktab va milliy xususiyatga ega boigan
ta’lim tizimi bahosi orasidagi muvofiqlik ta’minlanadi.
Maktabda 0‘qitish natijalari har bir o‘quvchining o‘quv muvafaqqiyatlari, uning o‘qishga boigan munosabati va rivojlanish
dinamikasini yaxlit tarzda turli yo‘nalishlarda baholash imkonini
yaratadi.
Kutilayotgan natijalarga erishilganlikni baholash tizimini takomillashtirish ikki turdagi baholashni rivojlantirishni nazarda tutadi:
- davlat ta’lim standartida ko‘zda tutilgan natijaga erishishni
(tashqi natijalar);
- o‘quvchilarning shaxsiy muvafaqqiyatlarini (ichki natijalar).
0 ‘qitish sifati yoki o‘zlashtirilgan bilim, ko‘nikma, malaka,
kompetensiyalar quyidagicha baholanadi:
- umumta’lim tayyorgarligi bosqichlari talablariga muvofiq
o‘quvchilarning o‘quv muvafaqqiyatlarini kuzatib borish;
- 11 yillik majburiy o‘rta taiimning har bir bosqichida joriy
nazoratlami o‘tkazish;
- 11 yillik majburiy o‘rta taiimning har bir bosqichi yakunida
ta’lim sohasi bo‘yicha bosqichli va yakuniy nazoratlami o‘tkazish;
- IX hamda XI sinflaming yakunida bitiruv imtihonlari;
- 0 ‘zbekiston Respublikasi miqyosidagi monitoring o‘tkazish
orqali.
Yagona oraliq nazorat, Davlat imtihonlari, monitoring
tadqiqotlari 0 ‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining
qarori asosida tashkil etiladi va ular kutilayotgan natijani baholash,
ta’lim jarayoni sifatini kuzatish, maktabdagi korreksiya va
boshqarish, o‘quvchilaming milliy koiamdagi kutilayotgan
natijalarining darajasini taqqoslash, ta’lim tizimida paydo
boiayotgan tendensiyalami aniqlash uchun o‘tkaziladi.
11 yillik majburiy o‘rta ta’lim tizimini boshqarish
11 yillik majburiy o‘rta ta’lim tizimini samarali boshqarish va
sifatini ta’minlash uchun maktab, mahalliy hamjamiyat, ijtimoiy
50
sheriklar va davlat boshqaruv organlarining vazifaiari aniq taqsimlanadi.
Ta’lim sifati, o‘z-o‘zini baholash muntazamligini ta’minlash
maktabni boshqarishning muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Yangi
sharoitlardagi ta’lim sifatida o‘quvchilar tomonidan erishilgan turli
faoliyat sohalaridagi muammolarni mustaqil hal qilish imkoniyatini ta’minlovchi ta’limiy va shaxsiy natijalar tushuniladi.
11 yillik majburiy o‘rta ta’limdan kutilayotgan natija davlat
tomonidan qo‘yilgan ijtimoiy buyurtmaga mos boiishi ta’minlanadi. Ta’lim sifatining muntazam ortishini ta’minlash uchun:
- boshqaruv, rahbarlik, hisobot va tegishli hujjatlarni ishlab
chiqish tizimini takomillashtirish;
- ta’lim sifati, maktab faoliyatining tashxis va monitoring
tizimini rivojlantirish;
- kompetentli yondashuvga asoslangan o‘qitish tizimini keng
tatbiq etish;
- turlicha rivojlanish darajasi va alohida ehtiyojga ega boigan
o‘quvehilarning huquqlarini ta’minlash maqsadida ular rivojlanishi
uchun zarur ta’lim muhitini yaratish;
- kompetensiyaviy yondashuv asosida ta’lim sifatini baholashning yangi tizimini joriy etish choralarini ishlab chiqish taqozo
qilinadi.
Ta’lim muassasalarida ta’lim jarayonining har bir subyektini
o‘zini-o‘zi rivojlantirish tizimiga o‘tishiga olib keluvchi ilg‘or
texnologiyalami qoilanilishiga erishish nazarda tutiladi.