Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Ya.A.Komenskiyning sinf-dars tizimi nimalardan iborat
edi?
2. Ya.A.Komenskiyning didaktikasi va undagi yangiliklar
nimalardan iborat?
3. Adolf Distervegning hayoti va ijtimoiy-pedagogik faoliyati
haqida.
439
V BO‘LIM
XIX BOB. PEDAGOGIK MAHORAT
1. Pedagogik mahorat faninmg nazariy asoslari va uning
o‘qituvehi faoliyatidagi ahamiyati
Milliy mustaqillikni mustahkamlash va rivojlantirish sharoitida respublikamizning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy-madaniy va
ma’naviy hayotida ro‘y berayotgan hodisalar, uni jahon hamjihatligiga tezkor kirishmi, hamda ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirish borasida olib borayotgan islohotlarni
tezlashtirishni talab etmoqda. Buni amalga oshirishning muhim
shartlaridan biri mamlakat mehnatkashlarming, hususan yoshlar
ta’lim, tarbiyasi bilan shug‘ullanuvchilarning kasb malakalari va
mahoratlarini takomillashtirish ehtiyojini tug‘diradi. Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interaktiv metodlar, pedagogik va axborot
texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish,
e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda, bunday bo‘lishining
sabablaridan biri, shu vaqtgaeha an’anaviy ta’limda o‘qituvchi va
talabalami faqat tayyor bilimlami egallashga o‘rgatilgan boisa,
zamonaviy texnologiyalar ulaming egallayotgan bilimlarini o‘zlari
qidirib topishlariga, mustaqil o‘rganib, tahlil qilishlariga, hatto
xulosalami ham o‘zlari keltirib chiqarishlariga o‘rgatadi. O'qituvchi bu jarayonda shaxsni rivojlanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik,
yo‘naltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Zero, bugungi kunda
axborotlar oqimining keskin ko‘payishi, rivojlanishi, ilmiy texnikaviy taraqqiyotning jadallashuviga, mavjud pedagogik, psixologik,metodik, amaliy tayyorgarlikning ma’lum darajada “eskirishi”
ga olib keldi va bu o‘z navbatida pedagogik mehnat bilan
shug‘ullanuvchilaming kasbiy mahorati, ijodkorligini rivojlantirishga e’tiborni yanada ko‘proq qaratish lozimligini taqozo etdi.
440
Pedagog awalo pedagogik jarayonning qonuniyatlari va mexanizmlarmi yaxshi egallagan bo‘lishi lozim. Shu ma’noda pedagogning umumlashgan malakalari uning pedagogik texnikasi katta
ahamiyatga molik bo‘ladi.
Mahorat-bu alohida qudrat. Mahoratga erishish ham, erishmaslik ham mumkin. Pedagogik mahoratga yetishish pedagogning
muayyan shaxsiy sifatlari bilan amalga oshadi.
Pedagogik mahorat yuksak darajada pedagogik faoliyatning taraqqiy etishini, pedagogik texnikani egallashni shuningdek, pedagog
shaxsi, uning tajribasi, fuqarolik va kasbiy mavqeini ifodalaydi.
“Pedagogik mahorat” bir kategoriya sifatida o'zining ilmiy
asoslariga ega. Olimlaming ilmiy yondashuvlari bu jarayonga
nisbatan quyidagicha xulosa qilishga imkon berdi:
Pedagogik mahorat kasbiy faoliyatdagi individuallikning
yorqin ko‘rinishi sifatida tushuniladi.
Pedagogik mahorat kategoriyasi kasbiy faoliyat nuqtayi
nazaridan kishining individualligini xarakterlaydi.
Hozirgi tadqiqotlarda pedagogik mahoratning o‘ziga xosligi
quyidagi kategoriyalarda jamlanadi: