1-turda yozma ish yoziladi
. Yozma ishni yozishda (me‘moriy inshoot, biror-
bir davlat va Prezident asari) baholash mezonida keltirilgan meyorlar aynan ketma-
ketlikda bo‗lishi shart emas. Voqea-hodisa mazmunan ketma-ketlikda bo‗lishi bilan
birga mezonda keltirilgan barcha bandlarni o‗zida ifoda etsa, maqsadga erishilgan
bo‗ladi.
olimpiada ishtirokchilari uchun o‘quv qo‘llanma
Obidalar.uz
8
ME’MORIY INSHOOT TARIXINI YOZISH BO‘YICHA NAMUNA
BUXORO ME’MORCHILIGI
Ark qal’asi
Eng
ko‗hna
madaniy
meros
obyektlaridan biri Ark qal‘asi bo‗lib, u
qadimda
Buxoro
shahrining
markazi
hisoblangan.
Buxoro
arki
milodning
boshlarida qurila boshlanib, XVI asrda
Shayboniylar sulolasi davrida ansambl
holiga kelgan.
Ark qal‘asining barpo etilishi Eron
podshosi va turk ayolining farzandi Siyovush
nomi bilan bog‗liqdir. Ma‘lumotlarda
keltirilishicha,
Siyovush
Samarqand
podshosi Afrosiyobdan yengilgach, shu yerda – Zarafshon daryosining quyi
irmoqlaridan birining sohilida to‗xtagan va shaharning yaratilishiga asos solgan.
Siyovush Afrosiyob tomonidan o‗ldirilganidan keyin Buxoroning Sharq darvozasi
yonida ko‗milgan degan rivoyatlar bor.
VII asrda Buxoro hokimi Bidun vayrona holiga kelgan arkni qayta tiklatgan.
O‗sha davrda ark oldida katta maydon – registon, uning atrofida savdogar va
zodagonlarning yuzlab qo‗rg‗onlari bo‗lgan. Hokim va uning qarindoshlari qo‗rg‗oni
yonida asosiy shahar – shahriston joylashgan.
Ko‗plab me‘moriy yodgorliklarni o‗zida jamuljam etgan ko‗hna Ark qal‘asi
ko‗p asrlar mobaynida amirlikning qarorgohi bo‗lib kelgan. Bu yerda amir, uning bosh
vazirlari, harbiy boshliqlar, amirning ko‗p sonli xizmatchilari yashaganlar. Ark
qal‘asida hukmdorlar uchun saroy, ko‗rinishxona, masjid va turar-joy binolari bunyod
etilgan.
Ark qal‘asi baland mustahkam peshtoq bilan ulug‗langan. Registon
maydonining salobati hokimiyatning buyukligini ko‗rsatgan, uni bosib olish mumkin
emaslik belgisini bildirgan. Uning devorlari tevaragida shahriston joylashgan.
Shahristonni savdo-hunarmandchilik maskani – rabot qurshab turgan.
Ark qal‘asida Rudakiy, Firdavsiy, Abu Ali ibn Sino, Farobiy, Umar Xayyom
singari ulug‗ insonlar yashab ijod qilganlar. Ark to‗g‗risida Abu Ali ibn Sino quyida
keltirilgan fikrni bildirgan: ―Men bu yerdagi kutubxonada shunday kitoblarni
topdimki, ularni avval ko‗rmaganman va umrimda boshqa ko‗rmadim ham. Men
ularni o‗qidim va shundan keyin har bir olimning o‗z fani bo‗yicha o‗rnini angladim.
Mening oldimda fanlarning tubidagi shunday eshiklari ochildiki, men ularni tasavvur
ham qilolmasdim. Arkdagi kitobxonaning keyingi taqdiri sir bo‗lib qolgan. Kutubxona
janglardan birida talab ketilgan bo‗lsa ajab emas‖, degan ma‘lumotlar bor.
Ark qal‘asi to‗g‗risida birinchi yozuvlar Abu Baxr Narshaxiyning (899-939-
yillar) ―Buxoro tarixi‖ kitobida ham uchraydi. Buxoro podshosi Bidun bu qal‘ani
Do'stlaringiz bilan baham: |