Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

ИиоТ
), буюмлар интернети (
ИоТ
), робототехника ва сенсорика, 
виртуал ва қўшимча воқеълик (
ВР
ва 
АР
) ларни киритишимиз мумкин.
Мобил интернет даврига ўтиш wеб-технологиялар ривожланишидаги 
янги бир босқичлардан бири бўлди. Бунинг натижасида 2008 йилдан то 2016 
йилгача интернет тармоғи фойдаланувчилари сони икки мартадан кўпроқ 
кўпайиб, жаҳон миқёсида 3,2 миллардга етди. Мамлакатларнинг барча 
худудларида интернет тизимининг ишлай олишига эришиш нафақат давлат 
миқёсидаги масала бўлиб қолди, балки бу йўналишда трансмиллий 
корпорациялар ҳам фаол шуғулланмоқдалар. Масалан, Африка, Лотин 
Америкаси ва Осиё мамлакатлари учун мўлжалланган 
интернет_орг
мобил 
илова яратиш лойиҳаси 
Фаcебоок
корпорацияси томонидан 
Самсунг, 
эриcссон, Нокиа
ва бошқа компаниялар билан ҳамкорликда яратилмоқда. Бу 
лойиҳа бўйича ижтимоий аҳамиятли сайтларни кўриб чиқиш учун керакли 
бўлган трафик бепул бўлади. 
Фаcебоок 
нинг яна бир лойиҳаси учувчисиз 

---

458 
аппаратлар – дронлар ёрдамида интернет тармоқлари яратишдир. Бунга 
мисол сифатида 2016 йил июлида ишга туширилган қуёш батареяларида 
ишлайдиган учувчи қурилма 
Ақуила
ни келтириш мумкин. Унинг қанотлари 
узунлиги 42 метр, оғирлиги эса 450 кГ бўлиб, 90 кун давомида парвозда 
бўлиши мумкин (. Бу лойиҳа амалга оширилганидан сўнг, 
Фаcебоок
бориш 
қийин бўлган худудлардаги барча уйларда интернетнинг бетўтов ишлашини 
таъминлаши мумкин бўлади. Ривожланган мамлакатларда мобил қурилмалар 
орқали интернет ва контентнинг истеъмоли миқдори интернетга бошқа 
қурилмалардан бўлган чиқишлардан кўра анча кўпроқдир. Бунга асосий 
сабаб, уяли алоқа операторлари томонидан мобил интернет нархининг 
камайтирилиши ва смартфонларнинг сотуви кўпайишидир. Масалан, 2015 
йил август ойида жаҳондаги мобил қурилмалар сони дунё бўйича ялпи аҳоли 
сонидан ошиб кетди (
wе аре соcиал, август 2015
). Интернетга мобил 
қурилмалардан чиқишлар вақти кўпчилик мамлакатларда 50% дан ортиб 
кетди. Масалан, бу кўрсатгич Канадада 52% ни, Британияда 56% ни, АҚШ да 
61% ни ташкил қилади (
cомСcоре, март 2015
).